Kanuna nazaran, baroya kayıtlı ve en az 15 yıl kıdemi bulunan avukatlara özel damgalı pasaport verilecek. Fakat avukatların haklarında, Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen hatalar ile Terörle Çaba Kanunu kapsamına giren cürümlerden ötürü soruşturma yahut kovuşturma bulunmaması kaidesi aranacak
OHAL periyodunda çıkartılan KHK’lerle pasaportları iptal edilenlere, haklarındaki idari yahut adil süreçler lehine sonuçlanmışsa pasaportları iade edilecek. Bu biçimde pasaportları iptal edilenler yahut pasaport talepleri reddedilenlere, belli şartların bulunması durumunda kolluk ünitelerince yapılacak araştırma sonucuna nazaran İçişleri Bakanlığınca pasaportları verilebilecek.
7188 Ceza Muhakemesi Kanunu ve Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Bu unsurdan, OHAL kapsamında kabul edilen kanunlar uyarınca kamu misyonundan çıkarılmaları yahut rütbelerinin alınması nedeniyle pasaportları iptal edilenler, OHAL Kapsamında Alınan Önlemlere Ait KHK’nin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 5’inci unsuru ve 375 sayılı KHK’nin süreksiz 35’inci unsuru uyarınca pasaportları iptal edilenler, mahkemelerce yurt dışına çıkmaları yasaklananlar hariç olmak üzere pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari süreç tesis edilmiş olanlar yararlanacak.
Ancak haklarında tıpkı nedenlerden ötürü devam eden rastgele bir idari, isimli soruşturma, kovuşturma bulunmaması, kovuşturmaya yer olmadığına, beraatine, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine yahut düşmesine karar verilmesi, mahkumiyet kararında cezasının tümüyle infaz edilmesi yahut ertelenmesi, kararın açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi koşulları aranacak.
Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı
Avukatlık staj ve noterlik staj müracaatlarında, Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanı’nda başarılı olma kuralları aranacak.
İlgili kanunlarda belirtilen kurallara ek olarak; hakim adaylığı imtihanına girmek ve avukatlık yahut noterlik stajına başlamak için Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanı’nda yahut İdari Yargı Ön İmtihanı’nda başarılı olmak koşulu gerekecek. ?
Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı’na hukuk fakültesi mezunları, yabancı bir hukuk fakültesini bitirip denklik evrakı alanlar girebilecek. İmtihan yılda en az bir sefer yapılacak.
İdari Yargı Ön Sınavı’na, hukuk bilgisine programlarında gereğince yer veren siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az 4 yıllık yükseköğrenim yapmış yahut bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olanlar girebilecek.
Sınav, 2 yılda en az bir kere olacak formda başka imtihan üzere Adalet Bakanlığı ile imzalanacak protokole nazaran Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezince (ÖSYM) yapılacak.
Sınavlar test halinde olacak, en az 100 soru yöneltilecek ve 100 puan üzerinden en az 70 puan alanlar başarılı sayılacak.
Aday sayısının yüzde 20’sini geçemeyecek
İdari yargı hakim adaylığına hukuk fakültesi mezunu olmayanlar ortasından yapılacak atamalarda, alan ve sayı sınırlaması getirildi.
Siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarından mezun olanlar, hakim adaylığına atanabilecek. Lakin bu şahıslardan atananların sayısı, her periyotta atanacak toplam aday sayısının yüzde 20’sini geçemeyecek.
Hukuk fakültesi mezunlarının İsimli yahut İdari Yargı Hakim Adaylığı Yazılı Yarış Sınavı’na girebilmeleri için Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanı’nda; hukuk fakültesi mezunu olmayanların İdari Yargı Hakim Adaylığı Yazılı Yarış Sınavı’na girebilmeleri için İdari Yargı Ön İmtihanı’nda başarılı olmaları gerekecek.
Adli yargı hakim adaylığı yazılı yarış imtihanı alan bilgisi bahisleri ortasında iş hukuku da yer alacak.
Mülakat Heyeti 7 üyeden oluşacak
Mülakat Konseyinin üye sayısı 5’ten 7’ye çıkarılacak, Yargıçlar ve Savcılar Konseyi Genel Sekreteri ile Türkiye Adalet Akademisi İstişare Konseyinden bir üye de heyette bulunacak.
Türkiye Adalet Akademisi Müracaat Heyetinde; Yargıtay yahut Danıştay mensubunun birden fazla olması halinde bu şahıslar ortasından, Yargıtay yahut Danıştay mensubu bulunmaması halinde şurada vazife yapan hakim ve savcılar ortasından her imtihan için Müracaat Kurulunca, üye tam sayısının salt çoğunluğunun bâtın oyuyla, imtihanın cinsine nazaran bir asıl üye Mülakat Konseyine seçilecek.
Kanun, Türkiye Adalet Akademisinde ders verenlere ödenecek ders fiyatlarını de düzenliyor.
Akademiye öğretim elemanı olarak atanan yahut görevlendirilen hakim ve savcılar ile Yükseköğretim Kanunu kararlarına nazaran akademide görevlendirilen öğretim elemanlarına haftalık 10 ders saatini aşan kısım için ders fiyatı ödenecek.
Akademide ders vermekle görevlendirilen Yargıtay ve Danıştay üyeleri, hakim, savcılar, avukatlar, noterler ve alanında uzman şahıslar, verdikleri her ders için ders fiyatı alacak.
Akademide ders verenlerden üniversite öğretim elemanı olmayanlar bakımından birinci derecede olanlar için profesörlere, ikinci derecede olanlar için doçentlere, üç yahut daha aşağı derecede olanlar ile kamu vazifelisi olmayanlar için öğretim görevlilerine, Yükseköğretim İşçi Kanunu’na nazaran ödenen kadar ders fiyatı ödenecek.
Üniversite öğretim elemanlarının akademide ders vermesini sağlamak maksadıyla bu şahıslara Yükseköğretim İşçi Kanunu’na nazaran ödenenin bir kat fazlası ders fiyatı ödenmesi de öngörülüyor.
Düşünceyi açıklamak kabahat olmayacak
Terörle Gayret Kanunu’na yapılan eklemeyle, haber verme sonlarını aşmayan yahut tenkit hedefiyle yapılan niyet açıklamaları hata oluşturmayacak.
Kanunla, uzmanların aile mahkemesi bünyesine atanmaları metodundan vazgeçiliyor, adliyelerde kurulacak müdürlükler bünyesine alınıyor.
Aile mahkemelerinde, Adalet Bakanlığınca adliyelerde görevlendirilen psikolog, pedagog ve toplumsal çalışmacılardan yararlanılacak.
Aykırılık ve uyuşmazlık 3 ay içinde karara bağlanacak
Aynı yahut farklı bölge yönetim mahkemesi dairelerince emsal olaylarda verilen kesin nitelikteki kararlar ortasındaki karşıtlık yahut uyuşmazlığın giderilmesine ait gerekçeli istemler, uyuşmazlığın konusuna nazaran Danıştay İdari yahut Vergi Dava Daireleri heyetlerince 3 ay içinde karara bağlanacak. Karşıtlık yahut uyuşmazlığın giderilmesine ait olarak verilen kararlar kesin nitelikte olacak.
Kanunla hukuk yargılamasında uygulanan ses ve imaj nakledilmesi yoluyla duruşma yapılmasına dair kararlar, idari yargıda da uygulanacak.
Kanuna nazaran, uzlaşma kapsamındaki cürümler hariç, yalnız isimli para cezasını gerektiren yahut kanun unsurunda öngörülen mahpus cezasının üst sonu 6 ayı aşmayan kabahatlerde, ön ödeme ölçüsü birer ay orta ile üç eşit taksitle ödenebilecek. Taksitler müddetinde ödenmezse, ön ödemenin gereğinin yerine getirilmediği kabul edilecek ve soruşturmaya devam edilecek.
Cinsel taarruz ve cinsel istismar cürmü mağdurlarının tabir ve beyanlarının hukuka alışılmamış olarak diğerlerine verilmesi, yayılması, diğerlerince ele geçirilmesi fiilleri, kelam konusu kabahatin nitelikli hali olarak kabul edilecek ve ceza bir kat artırılacak.
Tutukluluk müddeti 1 yılı geçemeyecek
Soruşturma evresinde tutukluluk mühleti, ağır ceza mahkemesinin vazifesine girmeyen işler bakımından 6 ayı, ağır ceza mahkemesinin misyonuna giren işlerde ise 1 yılı geçemeyecek.
Ancak Türk Ceza Kanunu’nun 2. kitap 4. kısmında yer alan “Devletin güvenliğine karşı kabahatler, anayasal nizama ve bu nizamın işleyişine karşı cürümler, ulusal savunmaya karşı cürümler ve devlet sırlarına karşı hatalar ve casusluk; Terörle Gayret Kanunu kapsamına giren hatalar ve toplu işlenen suçlar” bakımından bu müddet en çok 1 yıl 6 ay olacak, münasebeti gösterilerek 6 ay daha uzatılabilecek.
Bu unsurda öngörülen tutukluluk müddetleri, fiili işlediği sırada 15 yaşını doldurmamış çocuklar bakımından yarı oranında, 18 yaşını doldurmamış çocuklarda ise 4’te 3 oranında uygulanacak.
Uzlaştırma ve ön ödeme kapsamındaki hatalar hariç, cumhuriyet savcısı, üst sonu 3 yıl yahut daha az müddetli mahpus cezasını gerektiren cürümlerden ötürü, kâfi kuşkunun varlığına karşın kamu davasının açılmasının 5 yıl müddetle ertelenmesine karar verebilecek. Hatadan ziyan gören yahut kuşkulu, bu karara itiraz edebilecek.
Bu husus kararları kabahat işlemek için örgüt kurmak, yönetmek yahut örgüte üye olmak hataları ile örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen hatalar, kamu vazifelisi tarafından misyonu sebebiyle yahut kamu görevlisine karşı vazifesinden ötürü işlenen hatalar ile asker bireyler tarafından işlenen askeri kabahatler, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen kabahatler hakkında uygulanmayacak.
İade edilecek iddianameler
Kanunda, iade edilecek iddianamelerle ilgili de düzenleme yapıldı. Buna nazaran, iade edilecek iddianameler şöyle sıralandı:
– Cürmün sübutuna direkt tesir edecek mevcut bir kanıt toplanmadan düzenlenen iddianameler.
– Ön ödemeye yahut uzlaştırmaya ya da seri muhakeme yoluna tabi olduğu soruşturma belgesinden açıkça anlaşılan işlerde ön ödeme yahut uzlaştırma ya da seri muhakeme adabı uygulanmaksızın düzenlenen iddianameler.
– Soruşturma yahut kovuşturma yapılması müsaadeye yahut talebe bağlı olan cürümlerde müsaade alınmaksızın yahut talep olmaksızın düzenlenen iddianameler.
Soruşturma yahut kovuşturma evresinde, dava nakli yahut isimli tıp süreçleri nedeniyle yerleşim yeri dışında bir yere gitme mecburiliği doğması halinde mağdurun yapmış olduğu konaklama, iaşe ve ulaşım masrafları Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacak.
Beyanlar uzmanlar aracılığıyla alınacak
Cumhuriyet savcısı yahut hakimin, söz ve beyanının özel ortamda alınması gerektiği ya da kuşkulu yahut sanıkla yüz yüze gelmesinde sakınca bulunduğunu değerlendirdiği çocuk yahut mağdurların tabir ve beyanları, özel ortamda uzmanlar aracılığıyla alınacak.
Cinsel istismar mağduru olan çocukların soruşturma evresindeki beyanları, bunlara yönelik hizmet veren merkezlerde cumhuriyet savcısının nezaretinde uzmanlar aracılığıyla alınacak.
Mağdur çocuğun beyan ve imgeleri kayda alınacak. Kovuşturma evresinde ise lakin maddi gerçeğin ortaya çıkarılması açısından mağdur çocuğun beyanının alınması yahut ayrıca bir süreç yapılmasında mecburilik bulunması halinde bu süreç, mahkeme yahut görevlendireceği naip hakim tarafından bu merkezlerde uzmanlar aracılığıyla yerine getirilecek.
Mağdur çocuk yargı etrafı ve mülki sonlara bakılmaksızın en yakın merkeze götürülerek süreçler yerine getirilecek.
Gizlilik için gerekli tedbirler alınacak
Beyan ve manzaraların kayda alınmasında mağdurun isteği aranacak.
Alınan beyan ve manzara kayıtları, dava evrakında saklanacak, kimseye verilmeyecek, kapalılığı için gerekli tedbirler alınacak. Beyan ve imaj kayıtları, yazılı tutanağa dönüştürülecek.
Bu tutanak, talepte bulunan kuşkulu, sanık, müdafili, mağdur, vekil yahut kanunu temsilciye verilecek. Beyan ve manzara kayıtları, bu bireylere soruşturma ve kovuşturma makamlarının nezaretinde kapalılığı korunmak suretiyle izletilebilecek.
Seri muhakeme usulü
Kanunla, seri muhakeme adabı yargı sistemine dahil ediliyor.
Soruşturma evresi sonunda kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde seri muhakeme yolu uygulanacak.
Seri muhakeme yolu, TCK’de yer alan hakkı olmayan yere tecavüz; genel güvenliğin taammüden tehlikeye sokulması; trafik güvenliğini tehlikeye sokma; gürültüye neden olma; parada sahtecilik; mühür bozma; resmi evrakın düzenlenmesinde palavra beyan; kumar oynanması için yer ve imkan sağlama; diğerine ilişkin kimlik yahut kimlik bilgilerinin kullanılması hataları ile Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Başka Aletler Hakkında Kanun, Orman Kanunu; Rulet, Tilt, Langırt ve Gibisi Oyun Alet ve Makinaları Hakkında Kanun; Kooperatifler Kanunu’nda yer alan kimi kabahatlerde uygulanacak.
Cumhuriyet savcısı yahut kolluk vazifelileri, şüpheliyi seri muhakeme tarzı hakkında bilgilendirecek.
Cumhuriyet savcısı, seri muhakeme yordamının uygulanmasını şüpheliye teklif edecek. Şüphelinin müdafi huzurunda teklifi kabul etmesi halinde bu tarz uygulanacak.
Cumhuriyet savcısı, cürmün yasal tarifinde öngörülen cezanın alt ve üst sonu ortasında tespit edeceği temel cezadan yarı oranında indirim uygulamak suretiyle yaptırımı belirleyecek.
Sonuç olarak belirlenen mahpus cezası, cumhuriyet savcısı tarafından şartları bulunması halinde Türk Ceza Kanunu’na nazaran seçenek yaptırımlara çevrilebilecek yahut ertelenebilecek.
Bu husus kapsamında yaptırım uygulanması, güvenlik önlemlerine ait kararların uygulanmasına pürüz teşkil etmeyecek.
Cumhuriyet savcısı, kuşkulu hakkında seri muhakeme yolunun uygulanmasını yazılı olarak vazifeli mahkemeden talep edecek.
Mahkeme, şüpheliyi müdafi huzurunda dinledikten sonra hareketin seri muhakeme tarzı kapsamında olduğu kanaatine varırsa talepte belirlenen yaptırım doğrultusunda karar kuracak; aksi takdirde talebi reddedecek ve soruşturmanın genel kararlara nazaran sonuçlandırılması gayesiyle belgeyi cumhuriyet başsavcılığına gönderecek.
Mazeretsiz olarak mahkemeye gelmeyen kuşkulu, bu metottan vazgeçmiş sayılacak. Seri muhakeme yordamının rastgele bir sebeple tamamlanamaması yahut soruşturmanın genel kararlara nazaran sonuçlandırılması maksadıyla cumhuriyet başsavcılığına gönderilmesi hallerinde, şüphelinin seri muhakeme yöntemini kabul ettiğine ait beyanları ile bu adabın uygulanmasına dair öbür dokümanlar, takip eden soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde kanıt olarak kullanılamayacak.
Suçun iştirak halinde işlenmesi durumunda şüphelilerden birinin bu yöntemin uygulanmasını kabul etmemesi halinde seri muhakeme yolu uygulanmayacak.
Seri muhakeme metodu, yaş küçüklüğü ve akıl hastalığı ile sağır ve dilsizlik hallerinde uygulanmayacak.
Resmi mercilere beyan edilmiş olup da soruşturma belgesinde yer alan adreste bulunmama, yurt dışında olma, diğer bir nedenle şüpheliye ulaşılamaması halinde seri muhakeme yöntemi uygulanmayacak.
Cumhuriyet savcısının talebi doğrultusunda mahkemece kurulan karara itiraz edilebilecek.
Basit yargılama usulü
Kanunla, yargı sistemine dahil edilmesi öngörülen ikinci düzenleme ise “basit yargılama usulü” olacak.
Asliye ceza mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra isimli para cezasını yahut üst sonu 2 yıl yahut daha az müddetli mahpus cezasını gerektiren kabahatlerde kolay yargılama tarzının uygulanmasına karar verilebilecek.
Basit yargılama yönteminin uygulanmasına karar verildiği takdirde mahkemece iddianame, sanık, mağdur ve şikayetçiye bildiri edilerek, beyan ve savunmalarını 15 gün içinde yazılı olarak bildirmeleri istenecek.
Tebligatta duruşma yapılmaksızın karar verilebileceği hususu da belirtilecek. Ayrıyeten, toplanması gereken dokümanlar, ilgili kurum ve kuruluşlardan talep edilecek.
Beyan ve savunma için verilen müddet dolduktan sonra mahkemece duruşma yapılmaksızın ve cumhuriyet savcısının görüşü alınmaksızın karar kurulacak. Mahkumiyet kararı verildiği takdirde sonuç ceza dörtte bir oranında indirilecek.
Mahkemece, şartları bulunması halinde kısa vadeli mahpus cezası seçenek yaptırımlara çevrilebilecek yahut mahpus cezası ertelenebilecek ya da uygulanmasına sanık tarafından yazılı olarak karşı çıkılmaması kaydıyla kararın açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilecek. Kararda, itiraz yolu ile itirazın sonuçları belirtilecek.
Mahkemece gerekli görülmesi halinde bu husus uyarınca karar verilinceye kadar her basamakta duruşma açmak suretiyle genel kararlar uyarınca yargılamaya devam edilebilecek.
Basit yargılama yöntemi, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve dilsizlik halleri ile soruşturma yahut kovuşturma yapılması müsaadeye ya da talebe bağlı olan hatalar hakkında uygulanmayacak.
Bu kapsama giren bir hatanın, kapsama girmeyen öbür bir hatayla işlenmiş olması halinde de bu tarz uygulanmayacak.
Basit yargılama yolunda itiraz
Basit yargılama adabınca verilen kararlara karşı itiraz edilebilecek. Müddeti içinde itiraz edilmeyen kararlar katılaşacak.İtiraz üzerine kararı veren mahkemece duruşma açılacak ve genel kararlara nazaran yargılamaya devam olunacak. Taraflar gelmese bile duruşma yapılacak ve yokluğunda karar verilebilecek.
Seri muhakeme ve kolay yargılama tarzları 1 Ocak 2020’den itibaren uygulanacak.
1 Ocak 2020 tarihi prestijiyle kovuşturma evresine geçilmiş, karara bağlanmış yahut katılaşmış evraklarda seri muhakeme yordamı ile kolay yargılama adabı uygulanmayacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle; kovuşturma evresine geçilmiş belgelerde kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararları uygulanmayacak.
Uzlaştırma kapsamı genişletiliyor
“İş ve çalışma hürriyetinin ihlali; inancı berbata kullanma; kabahat eşyasının satın alınması yahut kabul edilmesi” kabahatleri da uzlaştırma kapsamına alınıyor.
Uzlaştırma kapsamına giren bir hatanın, bu kapsama girmeyen öteki bir kabahatle “aynı mağdura karşı” işlenmiş olması halinde uzlaştırma kararları uygulanmayacak.
Ceza dairelerinin bozma yetkisine yenileri eklendi
Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerince duruşma açılmaksızın, cezayı kaldıran yahut cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebeplere ya da şahsi cezasızlık sebeplerine bağlı olarak daha az ceza verilmesini yahut cezaya yer olmadığına karar verilmesini gerektiren hallerde, hukuka tersliğin düzeltilerek istinaf müracaatının temelden reddine karar verilebilecek.
Kanunla, bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin bozma yetkisine yenileri eklendi.
Bölge adliye mahkemesi, soruşturma yahut kovuşturma koşulunun gerçekleşmediğinin yahut ön ödeme, uzlaştırma metodunun uygulanmadığının anlaşılması ya da davanın birinci derece mahkemesinde görülen bir dava ile birlikte yürütülmesinin mecburî olması halinde, kararın bozulmasına ve evrakın tekrar incelenmek, hükmolunmak üzere kararı bozulan birinci derece mahkemesine yahut kendi yargı etrafında uygun göreceği öbür bir birinci derece mahkemesine gönderilmesine karar verebilecek.
Kanunla, istinaf basamağında uygulanması kabul edilen istisnai kararların kapsamı genişletildi.
Buna nazaran sanık, müdafi, katılan ve vekilinin duruşmaya gelmemesi halinde duruşmaya devam edilerek, sanığın sorgu tutanakları anlatılarak dava yokluklarında bitirilebilecek.
Sanık hakkında verilecek ceza, birinci derece mahkemesinin verdiği cezadan daha ağır ise her durumda sanığın dinlenmesi gerekecek.
Temyiz edilebilecek kararların kapsamı genişletildi
Kanuna nazaran, bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin temyiz edilebilecek kararlarının kapsamı genişletildi.
Türk Ceza Kanunu’nda yer alan hakaret, halk ortasında endişe ve panik yaratmak maksadıyla tehdit, hata işlemeye tahrik, cürmü ve hatalıyı övme, halkı kin ve düşmanlığa tahrik yahut aşağılama, kanunlara uymamaya tahrik, cumhurbaşkanına hakaret, devletin egemenlik alametlerini, Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni, kurum ve organlarını aşağılama, silahlı örgüt, halkı askerlikten soğutma kabahatleri nedeniyle verilen bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları temyiz edilebilecek.
Hükmü veren birinci derece mahkemesi değerlendirecek
Ayrıca, Terörle Gayret Kanunu’nun, terör örgütlerinin; cebir, şiddet yahut tehdit içeren yollarını legal gösteren, öven, bu yollara başvurmayı teşvik eden bildiri yahut açıklamalarını basmak, yayınlamak cürümleri, Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanunu’na muhalif toplantı yahut şov yürüyüşleri düzenlemek, yönetmek ve katılmak cürümleri, kanuna karşıt propaganda vasıtaları ve cürüm işlemeye teşvik ile direnme hataları nedeniyle de verilen bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları da temyiz edilebilecek.
Hüküm, kanunun yayımlandığı tarihten itibaren 15 gün içinde talep etmek şartıyla tıpkı cürümlerle ilgili olarak bölge adliye mahkemelerince verilmiş kesin nitelikteki kararlar hakkında da uygulanacak.
Cezası infaz edilmekte olan mahkumların, tutukluluğunun devam edip etmeyeceği, kararı veren birinci derece mahkemesince pahalandırılacak.
Kanunla, bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kesin nitelikteki kararlarına karşı yapılan itirazların öncelikle kararı veren ceza dairesi tarafından incelenmesi, dairenin itirazı yerinde görürse kararını düzeltmesi, yerinde görmez ise itirazın ceza daireleri liderler konseyi tarafından incelenmesi için bu heyete gönderilmesi sağlanıyor.
Kurula gönderilen itiraz belgesi hakkında, kararına itiraz edilen dairenin lideri yahut görevlendireceği üye tarafından konseye sunulmak üzere bir rapor hazırlanacak.
Dairenin itirazı yerinde görmemesi üzerine liderler şurasının itiraz hakkında vereceği kararlar ise kesin nitelikte olacak.
Dörtten fazla ceza dairesi olan bölge adliye mahkemelerinde Yargıçlar ve Savcılar Konseyi tarafından daire liderleri ortasından belirlenen ve dört üyeden oluşan liderler konseyi bu incelemeyi yapacak.
Başkanlar şurasının bu hususa ait çalışma tarz ve temelleri Yargıçlar ve Savcılar Şurası tarafından belirlenecek.
Düzenlemeyle yapılan değişiklikler, kanunun yayımlandığı tarihten evvel itiraz yoluna başvurulup reddedilmiş olan itirazlar hakkında uygulanamayacak.
İnfazın ertelenmesi ve durdurulması
Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanunu’nda yapılan değişiklikle infazın ertelenmesine ait nedenler ortasına yeni bir husus eklendi.
Buna nazaran, bölge adliye mahkemesinde inceleme ve kovuşturmalarda verilen kararların sanık lehine olması halinde, bu konuların istinaf isteminde bulunmamış olan başka sanıklara da uygulanma imkanı varsa bu sanıkların da istinaf isteminde bulunmuşçasına verilen kararlardan yararlanması ile kararın bozulmasının öteki sanıklara tesirini düzenleyen hususun uygulanma imkanı bulunduğu hallerde kararı veren birinci derece mahkemesinden infazın ertelenmesine yahut durdurulmasına ait karar verilmesi istenebilecek.
Karar verilmeden evvel cumhuriyet savcısı ve mahkumun görüşlerini yazılı olarak bildirmesi talep edilebilecek.
Karar, duruşma açılmaksızın verilecek ve bu karara karşı itiraz yoluna gidilebilecek. Erteleme yahut durdurma talebinin kabulü, teminat gösterilmesine yahut başka bir kaideye bağlanabilecek.
Kamu davasının ertelenmesinde 5 yıl
Çocuk Müdafaa Kanunu’nda yapılan değişiklikle, kamu davasının açılmasının ertelenmesine ait mahpus cezalarının üst hududu 15 yaşını doldurmamış çocuklar bakımından 5 yıl olarak uygulanacak.
Erişimin engellenmesi kararları içeriğe yönelik olacak
Kanunla, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Hatalarla Çaba Edilmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, kimi cürümlerde verilen erişimin engellenmesi kararları, ihlalin gerçekleştiği yayın, kısım, kısım ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi sistemiyle verilecek.
Ancak teknik olarak ihlale ait içeriğe erişimin engellenmesi yapılamadığı yahut ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüne yönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verilebilecek.
7188 Ceza Muhakemesi Kanunu ve Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
CEZA MUHAKEMESİ KANUNU VE BİRTAKIM KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
Kanun No. 7188
Kabul Tarihi: 17/10/2019
MADDE 1- 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayılı Pasaport Kanununun 14 üncü unsurunun (A) fıkrasına üçüncü paragraftan sonra gelmek üzere aşağıdaki paragraf eklenmiştir.
“Baro levhasına yazılı olan ve en az on beş yıl kıdemi bulunan avukatlara, haklarında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Kısmında tanımlanan hatalar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Gayret Kanunu kapsamına giren cürümlerden ötürü soruşturma yahut kovuşturma bulunmaması kaydıyla özel damgalı pasaport verilebilir. Buna ait adap ve asıllar, Dışişleri Bakanlığı ile Adalet Bakanlığının olumlu görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir.”
MADDE 2- 5682 sayılı Kanuna aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“EK UNSUR 7- Ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum yahut kümelere ya da terör örgütlerine üyeliği yahut iltisakı ya da bunlarla irtibatı nedeniyle;
A) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Heyeti Kararıyla ilan edilen harika hal kapsamında kabul edilen kanunlar uyarınca kamu vazifesinden çıkarılmaları yahut rütbelerinin alınması nedeniyle pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari süreç tesis edilmiş olanlardan,
B) 18/10/2016 tarihli ve 6749 sayılı Harikulâde Hal Kapsamında Alınan Önlemlere Ait Kanun Kararında Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanunun 5 inci unsuru ve 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Kararında Kararnamenin süreksiz 35 inci unsuru uyarınca pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari süreç tesis edilmiş olanlardan,
C) Mahkemelerce yurt dışına çıkmaları yasaklananlar hariç olmak üzere bu Kanunun 22 nci hususu uyarınca pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari süreç tesis edilmiş olanlardan,
haklarında birebir nedenlerden ötürü; devam etmekte olan rastgele bir idari yahut isimli soruşturma yahut kovuşturma bulunmayanlara, kovuşturmaya yer olmadığına, beraatine, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine yahut düşmesine karar verilenlere, mahkümiyet kararı bulunanlardan cezası tümüyle infaz edilenlere yahut ertelenenlere, kararın açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilenlere, başvurmaları halinde kolluk ünitelerince yapılacak araştırma sonucuna nazaran İçişleri Bakanlığınca pasaport verilebilir.”
MADDE 3- 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 16 ncı unsurunun birinci fıkrasında yer alan “taşıyanlardan,” ibaresi “taşıyan ve Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanında başarılı olanlardan,” halinde değiştirilmiştir.
MADDE 4- 18/1/1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik Kanununun 7 nci unsurunun birinci fıkrasının mülga (4) numaralı bendi aşağıdaki halde tekrar düzenlenmiştir.
“4. Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanında başarılı olmak,”
MADDE 5- 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
“Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanı ve İdari Yargı Ön Sınavı
EK UNSUR 41- İlgili kanunlarda belirtilen kurallara ek olarak, hakim adaylığı imtihanına girmek ve avukatlık yahut noterlik stajına başlamak için Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanında yahut İdari Yargı Ön İmtihanında başarılı olmak kaidedir.
Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanına, hukuk fakültesinden mezun olanlar ile yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye’deki hukuk fakülteleri programlarına nazaran eksik kalan derslerden imtihana girip başarılı olmak suretiyle denklik evrakı almış bulunanlar; İdari Yargı Ön İmtihanına, hukuk bilgisine programlarında gereğince yer veren siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az dört yıllık yükseköğrenim yapmış yahut bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olanlar girebilir.
Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanında ilgililerin;
a) Anayasa Hukuku,
b) Anayasa Yargısı,
c) Yönetim Hukuku,
d) İdari Yargılama Adabı,
e) Uygar Hukuk,
f) Borçlar Hukuku,
g) Ticaret Hukuku,
h) Hukuk Yargılama Metodu,
ı) İcra ve İflas Hukuku,
i) Ceza Hukuku,
j) Ceza Yargılama Tarzı,
k) İş Hukuku,
l) Vergi Hukuku,
m) Vergi Yöntem Hukuku,
n) Avukatlık Hukuku,
o) Hukuk İdeolojisi ve Sosyolojisi,
ö) Türk Hukuk Tarihi,
alanlarındaki bilgileri ölçülür.
İdari Yargı Ön İmtihanında ilgililerin;
a) Anayasa Hukuku,
b) Anayasa Yargısı,
c) Yönetim Hukuku,
d) Türk İdari Teşkilatı,
e) İdari Yargılama Yolu,
f) Uygar Hukuk,
g) Borçlar Hukuku (Genel hükümler),
h) Ticari İşletme ve Şirketler Hukuku,
ı) Hukuk Yargılama Yöntemi,
i) Ceza Hukuku (Genel hükümler),
j) Ceza Yargılama Tarzı,
k) Vergi Hukuku,
l) Vergi Yöntem Hukuku,
m) Maliye ve İktisat,
n) İmar ve Etraf Hukuku,
o) Hukuk İdeolojisi ve Sosyolojisi,
alanlarındaki bilgileri ölçülür.
Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanı yılda en az bir sefer, İdari Yargı Ön İmtihanı ise iki yılda en az bir kez olacak halde Adalet Bakanlığı ile imzalanacak protokole nazaran Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı tarafından yapılır.
Sınavlar test formunda yapılır. İmtihanlarda çoktan seçmeli en az yüz soru sorulur ve yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alanlar başarılı sayılır.
Sınavların yapılma formu ile imtihanlara ait öteki konular Yargıçlar ve Savcılar Konseyi, Yükseköğretim Konseyi, Türkiye Barolar Birliği ve Türkiye Noterler Birliğinin görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
Bu hususun uygulanmasında hakimlik, savcılık, avukatlık ve noterlik meslekleri hukuk mesleği olarak kabul edilir.”
MADDE 6- 2547 sayılı Kanuna aşağıdaki süreksiz unsur eklenmiştir.
“GEÇİCİ UNSUR 80- Ek 41 inci unsurda düzenlenen ve ilgili kanunlarda öngörülen Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanı yahut İdari Yargı Ön İmtihanında başarılı olma kaidesi, ilgili yükseköğretim kurumlarına bu hususun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kayıt yaptıranlar hakkında uygulanır.”
MADDE 7- 6/1/1982 tarihli ve 2576 sayılı Bölge Yönetim Mahkemeleri, Yönetim Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Misyonları Hakkında Kanunun 3/C unsurunun dördüncü fıkrasının (c) bendinde yer alan “Danıştay Başkanlığına iletmek.” ibaresi “Danıştaydan bu bahiste karar verilmesini istemek.” biçiminde ve beşinci fıkrası aşağıdaki formda değiştirilmiştir.
“5. Dördüncü fıkranın (c) bendine nazaran yapılacak istemler, konusuna nazaran İdari yahut Vergi Dava Daireleri Konseyine iletilir. İlgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verilir. Karşıtlık yahut uyuşmazlığın giderilmesine ait olarak bu fıkra uyarınca verilen kararlar mutlaktır.”
MADDE 8- 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Yöntemi Kanununun 31 inci hususunun birinci fıkrasında yer alan “işlemler ile elektronik işlemlerde” ibaresi “işlemler, elektronik süreçler ile ses ve manzara nakledilmesi yoluyla duruşma icrasında” formunda değiştirilmiştir.
MADDE 9- 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Yargıçlar ve Savcılar Kanununun 8 inci hususunun birinci fıkrasının (c) bendinin ikinci paragrafında yer alan “bulunmak ya da bakanlığın gereksinim durumuna nazaran belirleyeceği öteki alanlarda” ibaresi “bulunmak, hukuk fakültesinden mezun olanlar dışından alınacak adaylar bakımından, her devirde alınacak aday sayısının yüzde yirmisini geçmemek üzere, hukuk bilgisine programlarında gereğince yer veren siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında” halinde değiştirilmiş ve fıkranın mülga (e) bendi aşağıdaki halde yine düzenlenmiştir.
“e) Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanı yahut İdari Yargı Ön İmtihanında başarılı olmak,”
MADDE 10- 2802 sayılı Kanunun 9/A unsurunun üçüncü fıkrasının (a) bendine “ticaret hukuku,” ibaresinden sonra gelmek üzere “iş hukuku,” ibaresi eklenmiş, altıncı fıkrasında yer alan “olmak üzere toplam beş” ibaresi “ile Yargıçlar ve Savcılar Konseyi Genel Sekreteri ve Türkiye Adalet Akademisi Müracaat Heyetinden seçilen bir kişi olmak üzere toplam yedi” biçiminde değiştirilmiş, mülga yedinci fıkrası aşağıdaki halde yine düzenlenmiş ve dokuzuncu fıkrasında yer alan “yerine” ibaresi “Türkiye Adalet Akademisi Müracaat Heyetinden seçilen üyenin yerine bu Heyette misyon yapan hakim ve savcılar ortasından üye tam sayısının salt çoğunluğunun zımnî oyuyla seçilen yedek üye, öteki üyelerin yerine ise” halinde değiştirilmiştir.
“Türkiye Adalet Akademisi Müracaat Konseyinde;
a) Yargıtay yahut Danıştay mensubunun birden fazla olması halinde bu şahıslar ortasından,
b) Yargıtay yahut Danıştay mensubu bulunmaması halinde, Konseyde misyon yapan hakim ve savcılar ortasından,
her imtihan için İstişare Kurulunca, üye tam sayısının salt çoğunluğunun saklı oyuyla, imtihanın cinsine nazaran bir asıl üye Mülakat Heyetine seçilir.”
MADDE 11- 2802 sayılı Kanunun 10 uncu hususunun birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiş; üçüncü fıkrasında yer alan “Eğitim Dairesi” ibaresi “Türkiye Adalet Akademisi” halinde, dördüncü fıkrasında yer alan “Personel Genel Müdürü” ibaresi “Türkiye Adalet Akademisi Başkanının” ve “Eğitim Dairesi Başkanı” ibaresi “Personel Genel Müdürü” halinde değiştirilmiş; sekizinci fıkrasında yer alan “ayrılması, yazılı ve kelamlı imtihan ile” ibaresi “ayrılması ve” formunda, “alınmak suretiyle çıkarılacak yönetmelikle;” ibaresi “alınmak suretiyle Adalet Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle; eğitimin uygulama temelleri ile yazılı ve kelamlı imtihana ait konular Türkiye Adalet Akademisince çıkarılacak yönetmelikle;” halinde değiştirilmiştir.
“Eğitim, Türkiye Adalet Akademisince yaptırılır.”
MADDE 12- 2802 sayılı Kanuna aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
“Türkiye Adalet Akademisinde ders ücreti
EK HUSUS 2- Türkiye Adalet Akademisine öğretim elemanı olarak atanan yahut görevlendirilen hakim ve savcılar ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kararlarına nazaran Akademide görevlendirilen öğretim elemanlarına haftalık on ders saatini aşan kısım için ders fiyatı ödenir.
Akademide ders vermekle görevlendirilen Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile hakim ve savcılar, avukatlar, noterler ve alanında uzman bireylere, verdikleri her ders için ders fiyatı ödenir.
Birinci fıkra uyarınca ödenecek ders fiyatı yirmi, ikinci fıkra uyarınca ödenecek ders fiyatı otuz ders saati karşılığı ölçüsü geçemez.
Akademide ders veren üniversite öğretim elemanlarına 11/10/1983 tarihli ve 2914 sayılı Yükseköğretim İşçi Kanununa nazaran ödenenin bir kat fazlası ders fiyatı ödenir. Üniversite öğretim elemanı olmayıp Akademide ders verenlerden; birinci derecede olanlar için profesörlere, ikinci derecede olanlar için doçentlere, üç yahut daha aşağı derecede olanlar ile kamu vazifelisi olmayanlar için öğretim görevlilerine 2914 sayılı Kanuna nazaran ödenen kadar ders fiyatı ödenir.
Yazılı imtihan heyetinde vazife alanlara 2914 sayılı Kanun kararlarına nazaran fiyat ödenir.”
MADDE 13- 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Çaba Kanununun 7 nci hususunun ikinci fıkrasına üçüncü cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Haber verme hudutlarını aşmayan yahut tenkit emeliyle yapılan fikir açıklamaları cürüm oluşturmaz.”
MADDE 14- 9/1/2003 tarihli ve 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Vazife ve Yargılama Yordamlarına Dair Kanunun 5 inci hususunun başlığı “Uzmanlardan yararlanma” formunda, birinci fıkrası aşağıdaki biçimde ve üçüncü fıkrasında yer alan “18.6.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Metodu Muhakemeleri Kanununda” ibaresi “12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda” formunda değiştirilmiştir.
“Aile mahkemeleri,
1. Davanın aslına girilmeden evvel yahut davanın görülmesi sırasında, mahkemece istenen hususlar hakkında taraflar ortasındaki uyuşmazlık nedenlerine ait araştırma ve inceleme yapmak ve sonucunu bildirmek,
2. Mahkemenin gerekli gördüğü hallerde duruşmada hazır bulunmak, istenilen hususlarla ilgili çalışmalar yapmak ve görüş bildirmek,
3. Mahkemece verilecek öbür vazifeleri yapmak,
üzere tercihen; evli ve çocuk sahibi, otuz yaşını doldurmuş ve aile meseleleri alanında lisansüstü eğitim yapmış olanlar ortasından Adalet Bakanlığınca adliyelerde görevlendirilen psikolog, pedagog ve toplumsal çalışmacılardan yararlanır.”
MADDE 15- 4787 sayılı Kanunun 6 ncı unsurunun ikinci fıkrası aşağıdaki biçimde değiştirilmiştir.
“Aile mahkemesince verilen bu kararların takibi ve yerine getirilmesinde 5 inci unsura nazaran görevlendirilen uzmanlardan yararlanılabilir. Bu kararlara uyulmaması halinde Hukuk Muhakemeleri Kanununun 398 inci unsuru uygulanır.”
MADDE 16- 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 75 inci unsurunun birinci fıkrasına birinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümleler ve altıncı fıkrasına aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“Failin on gün içinde talep etmesi şartıyla bu ölçünün birer ay orta ile üç eşit taksit halinde ödenmesine Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilir. Taksitlerin müddetinde ödenmemesi halinde önödeme kararsız kalır ve soruşturmaya devam edilir.”
“c) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Müdafaa Kanununun 74 üncü unsurunun ikinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan kabahat,
d) 4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanununun 32 nci unsurunun birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan kabahat,”
MADDE 17- 5237 sayılı Kanunun 136 ncı hususuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(2) Cürmün konusunun, Ceza Muhakemesi Kanununun 236 ncı unsurunun beşinci ve altıncı fıkraları uyarınca kayda alınan beyan ve imgeler olması durumunda verilecek ceza bir kat artırılır.”
MADDE 18- 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 102 nci hususuna aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“(4) Soruşturma evresinde tutukluluk müddeti, ağır ceza mahkemesinin vazifesine girmeyen işler bakımından altı ayı, ağır ceza mahkemesinin vazifesine giren işler bakımından ise bir yılı geçemez. Lakin, Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Kısmında tanımlanan kabahatler, Terörle Uğraş Kanunu kapsamına giren cürümler ve toplu olarak işlenen kabahatler bakımından bu mühlet en çok bir yıl altı ay olup, münasebeti gösterilerek altı ay daha uzatılabilir.
(5) Bu hususta öngörülen tutukluluk müddetleri, fiili işlediği sırada on beş yaşını doldurmamış çocuklar bakımından yarı oranında, on sekiz yaşını doldurmamış çocuklar bakımından ise dörtte üç oranında uygulanır.”
MADDE 19- 5271 sayılı Kanunun 171 inci hususunun ikinci fıkrası aşağıdaki formda değiştirilmiş, üçüncü fıkrasında yer alan “, uzlaşmaya ait kararlar gizli kalmak üzere” ibaresi husus metninden çıkarılmış, fıkranın (d) bendinde yer alan “uğradığı zararın,” ibaresi “uğradığı ve Cumhuriyet savcısı tarafından tespit edilen zararın,” formunda değiştirilmiş ve unsura aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(2) Uzlaştırma ve önödeme kapsamındaki hatalar hariç olmak üzere, Cumhuriyet savcısı, üst hududu üç yıl yahut daha az vadeli mahpus cezasını gerektiren cürümlerden ötürü, kâfi kuşkunun varlığına karşın, kamu davasının açılmasının beş yıl mühlet ile ertelenmesine karar verebilir. Cürümden ziyan gören yahut kuşkulu, bu karara 173 üncü husus kararlarına nazaran itiraz edebilir.”
“(6) Bu husus kararları;
a) Kabahat işlemek için örgüt kurmak, yönetmek yahut örgüte üye olmak hataları ile örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen kabahatler,
b) Kamu vazifelisi tarafından misyonu sebebiyle yahut kamu görevlisine karşı misyonundan ötürü işlenen cürümler ile asker bireyler tarafından işlenen askeri kabahatler,
c) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen hatalar,
hakkında uygulanmaz.”
MADDE 20- 5271 sayılı Kanunun 174 üncü unsurunun birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri aşağıdaki formda değiştirilmiş, fıkraya aşağıdaki bent eklenmiştir.
“b) Kabahatin sübütuna direkt tesir edecek mevcut bir kanıt toplanmadan düzenlenen,
c) Önödemeye yahut uzlaştırmaya ya da seri muhakeme adabına tabi olduğu soruşturma belgesinden açıkça anlaşılan işlerde önödeme yahut uzlaştırma ya da seri muhakeme adabı uygulanmaksızın düzenlenen,”
“d) Soruşturma yahut kovuşturma yapılması müsaadeye yahut talebe bağlı olan hatalarda müsaade alınmaksızın yahut talep olmaksızın düzenlenen,”
MADDE 21- 5271 sayılı Kanunun 234 üncü hususuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(4) Soruşturma yahut kovuşturma evresinde, dava nakli yahut isimli tıp süreçleri nedeniyle yerleşim yeri dışında bir yere gitme mecburiliği doğması halinde mağdurun yapmış olduğu konaklama, iaşe ve ulaşım masrafları, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu kararlarına nazaran Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır.”
MADDE 22- 5271 sayılı Kanunun 236 ncı hususunun üçüncü fıkrasının son cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve hususa aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“(4) Cumhuriyet savcısı yahut hakim tarafından tabir ve beyanının özel ortamda alınması gerektiği ya da kuşkulu yahut sanık ile yüz yüze gelmesinde sakınca bulunduğu bedellendirilen çocuk yahut mağdurların söz ve beyanları özel ortamda uzmanlar aracılığıyla alınır.
(5) Türk Ceza Kanununun 103 üncü hususunun ikinci fıkrasında düzenlenen cürümlerden mağdur olan çocukların soruşturma evresindeki beyanları, bunlara yönelik hizmet veren merkezlerde Cumhuriyet savcısının nezaretinde uzmanlar aracılığıyla alınır. Mağdur çocuğun beyan ve manzaraları kayda alınır. Kovuşturma evresinde ise lakin, maddi gerçeğin ortaya çıkarılması açısından mağdur çocuğun beyanının alınması yahut ayrıca bir süreç yapılmasında mecburilik bulunması halinde bu süreç, mahkeme yahut görevlendireceği naip hakim tarafından bu merkezlerde uzmanlar aracılığıyla yerine getirilir. Mağdur çocuk yargı etrafı ve mülki hudutlara bakılmaksızın en yakın merkeze götürülmek suretiyle bu fıkrada belirtilen süreçler yerine getirilir.
(6) Türk Ceza Kanununun 102 nci unsurunun ikinci fıkrasında düzenlenen hatalardan mağdur olanların soruşturma evresindeki beyanları bakımından da beşinci fıkra kararı uygulanır. Lakin, beyan ve imgelerin kayda alınmasında mağdurun isteği aranır.
(7) Beşinci ve altıncı fıkra kapsamında alınan beyan ve manzara kayıtları dava belgesinde saklanır, kimseye verilmez ve kapalılığı için gerekli önlemler alınır.
(8) Beşinci ve altıncı fıkra kapsamında alınan beyan ve imaj kayıtları, yazılı tutanağa dönüştürülür. Bu tutanak, talepte bulunan kuşkulu, sanık, müdafii, mağdur, vekil yahut yasal temsilciye verilir. Beyan ve imaj kayıtları bu bireylere soruşturma ve kovuşturma makamlarının nezaretinde saklılığı korunmak suretiyle izletilebilir.”
MADDE 23- 5271 sayılı Kanunun mülga 250 nci hususu başlığıyla birlikte aşağıdaki biçimde tekrar düzenlenmiştir.
“Seri muhakeme usulü
MADDE 250- (1) Soruşturma evresi sonunda aşağıdaki kabahatlerle ilgili olarak kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde seri muhakeme metodu uygulanır:
a) Türk Ceza Kanununda yer alan;
1. Hakkı olmayan yere tecavüz (madde 154, ikinci ve üçüncü fıkra),
2. Genel güvenliğin taammüden tehlikeye sokulması (madde 170),
3. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma (madde 179, ikinci ve üçüncü fıkra),
4. Gürültüye neden olma (madde 183),
5. Parada sahtecilik (madde 197, ikinci ve üçüncü fıkra),
6. Mühür bozma (madde 203),
7. Resmi dokümanın düzenlenmesinde palavra beyan (madde 206),
8. Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (madde 228, birinci fıkra),
9. Diğerine ilişkin kimlik yahut kimlik bilgilerinin kullanılması (madde 268),
suçları.
b) 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Öteki Aletler Hakkında Kanunun 13 üncü unsurunun birinci, üçüncü ve beşinci fıkraları ile 15 inci unsurunun birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen kabahatler.
c) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 93 üncü hususunun birinci fıkrasında belirtilen hata.
d) 13/12/1968 tarihli ve 1072 sayılı Rulet, Tilt, Langırt ve Gibisi Oyun Alet ve Makinaları Hakkında Kanunun 2 nci unsurunda belirtilen cürüm.
e) 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun ek 2 nci hususunun birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde belirtilen kabahat.
(2) Cumhuriyet savcısı yahut kolluk vazifelileri, şüpheliyi, seri muhakeme yordamı hakkında bilgilendirir.
(3) Cumhuriyet savcısı tarafından seri muhakeme yordamının uygulanması şüpheliye teklif edilir ve şüphelinin müdafii huzurunda teklifi kabul etmesi halinde bu adap uygulanır.
(4) Cumhuriyet savcısı, Türk Ceza Kanununun 61 inci hususunun birinci fıkrasında belirtilen konuları göz önünde bulundurarak, kabahatin yasal tarifinde öngörülen cezanın alt ve üst hududu ortasında tespit edeceği temel cezadan yarı oranında indirim uygulamak suretiyle yaptırımı belirler.
(5) Dördüncü fıkra uyarınca sonuç olarak belirlenen mahpus cezası Cumhuriyet savcısı tarafından, şartları bulunması halinde Türk Ceza Kanununun 50 nci unsuruna nazaran seçenek yaptırımlara çevrilebilir yahut 51 inci unsuruna nazaran ertelenebilir.
(6) Bu unsura nazaran belirlenen yaptırımlar hakkında, Cumhuriyet savcısı tarafından, şartları bulunması halinde 231 inci unsur kıyasen uygulanabilir.
(7) Bu husus kapsamında yaptırım uygulanması, güvenlik önlemlerine ait kararların uygulanmasına pürüz teşkil etmez.
(8) Cumhuriyet savcısı, kuşkulu hakkında seri muhakeme metodunun uygulanmasını yazılı olarak misyonlu mahkemeden talep eder. Talep yazısında;
a) Şüphelinin kimliği ve müdafii,
b) Mağdur yahut hatadan ziyan görenlerin kimliği ile varsa vekili yahut yasal temsilcisi,
c) İsnat olunan cürüm ve ilgili kanun unsurları,
d) İsnat olunan hatanın işlendiği yer, tarih ve vakit dilimi,
e) Şüphelinin tutuklu olup olmadığı; tutuklanmış ise, gözaltına alma ve tutuklama tarihleri ile bunların müddetleri,
f) İsnat olunan kabahati oluşturan olayların özeti,
g) Üçüncü fıkrada belirtilen kaidelerin gerçekleştiği,
h) Belirlenen yaptırım ile beşinci ve altıncı fıkra uygulanmış ise bunlara ait konular ve güvenlik önlemleri,
gösterilir.
(9) Mahkeme, şüpheliyi müdafii huzurunda dinledikten sonra üçüncü fıkradaki koşulların gerçekleştiği ve aksiyonun seri muhakeme tarzı kapsamında olduğu kanaatine varırsa talepte belirlenen yaptırım doğrultusunda karar kurar; aksi takdirde talebi reddeder ve soruşturmanın genel kararlara nazaran sonuçlandırılması gayesiyle belgeyi Cumhuriyet başsavcılığına gönderir. Mazeretsiz olarak mahkemeye gelmeyen kuşkulu, bu adaptan vazgeçmiş sayılır.
(10) Seri muhakeme tarzının rastgele bir sebeple tamamlanamaması yahut soruşturmanın genel kararlara nazaran sonuçlandırılması emeliyle Cumhuriyet başsavcılığına gönderilmesi hallerinde, şüphelinin seri muhakeme yöntemini kabul ettiğine ait beyanları ile bu yordamın uygulanmasına dair öteki evraklar, takip eden soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde kanıt olarak kullanılamaz.
(11) Cürmün iştirak halinde işlenmesi durumunda şüphelilerden birinin bu yolun uygulanmasını kabul etmemesi halinde seri muhakeme adabı uygulanmaz.
(12) Seri muhakeme adabı, yaş küçüklüğü ve akıl hastalığı ile sağır ve dilsizlik hallerinde uygulanmaz.
(13) Resmi mercilere beyan edilmiş olup da soruşturma evrakında yer alan adreste bulunmama yahut yurt dışında olma ya da diğer bir nedenle şüpheliye ulaşılamaması halinde, seri muhakeme yordamı uygulanmaz.
(14) Dokuzuncu fıkra kapsamında Cumhuriyet savcısının talebi doğrultusunda mahkemece kurulan karara itiraz edilebilir.
(15) Bu hususun uygulanmasına ait yol ve temeller Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.”
MADDE 24- 5271 sayılı Kanunun mülga 251 inci hususu başlığıyla birlikte aşağıdaki biçimde tekrar düzenlenmiştir.
“Basit yargılama usulü
MADDE 251- (1) Asliye ceza mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra isimli para cezasını ve/veya üst sonu iki yıl yahut daha az vadeli mahpus cezasını gerektiren cürümlerde kolay yargılama metodunun uygulanmasına karar verilebilir.
(2) Kolay yargılama tarzının uygulanmasına karar verildiği takdirde mahkemece iddianame; sanık, mağdur ve şikayetçiye bildiri edilerek, beyan ve savunmalarını on beş gün içinde yazılı olarak bildirmeleri istenir. Tebligatta duruşma yapılmaksızın karar verilebileceği hususu da belirtilir. Ayrıyeten, toplanması gereken dokümanlar, ilgili kurum ve kuruluşlardan talep edilir.
(3) Beyan ve savunma için verilen mühlet dolduktan sonra mahkemece duruşma yapılmaksızın ve Cumhuriyet savcısının görüşü alınmaksızın, Türk Ceza Kanununun 61 inci unsuru dikkate alınmak suretiyle, 223 üncü unsurda belirtilen kararlardan birine hükmedilebilir. Mahkümiyet kararı verildiği takdirde sonuç ceza dörtte bir oranında indirilir.
(4) Mahkemece, şartları bulunması halinde; kısa vadeli mahpus cezası seçenek yaptırımlara çevrilebilir yahut mahpus cezası ertelenebilir ya da uygulanmasına sanık tarafından yazılı olarak karşı çıkılmaması kaydıyla kararın açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir.
(5) Kararda itiraz metodu ile itirazın sonuçları belirtilir.
(6) Mahkemece gerekli görülmesi halinde bu husus uyarınca karar verilinceye kadar her kademede duruşma açmak suretiyle genel kararlar uyarınca yargılamaya devam edilebilir.
(7) Kolay yargılama metodu, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve dilsizlik halleri ile soruşturma yahut kovuşturma yapılması müsaadeye ya da talebe bağlı olan cürümler hakkında uygulanmaz.
(8) Kolay yargılama yolu, bu kapsama giren bir cürmün, kapsama girmeyen öbür bir kabahatle birlikte işlenmiş olması halinde uygulanmaz.”
MADDE 25- 5271 sayılı Kanunun mülga 252 nci unsuru başlığıyla birlikte aşağıdaki biçimde tekrar düzenlenmiştir.
“Basit yargılama yolunda itiraz
MADDE 252- (1) 251 inci husus uyarınca verilen kararlara karşı itiraz edilebilir. Müddeti içinde itiraz edilmeyen kararlar katılaşır.
(2) İtiraz üzerine kararı veren mahkemece duruşma açılır ve genel kararlara nazaran yargılamaya devam olunur. Taraflar gelmese bile duruşma yapılır ve yokluklarında 223 üncü unsur uyarınca karar verilebilir. Taraflara gönderilecek davetiyede bu konu yazılır. Duruşmadan evvel itirazdan vazgeçilmesi halinde duruşma yapılmaz ve itiraz edilmemiş sayılır.
(3) Mahkeme, ikinci fıkra uyarınca karar verirken, 251 inci husus kapsamında kolay yargılama tarzına nazaran verdiği kararla bağlı değildir. Fakat, itirazın sanık dışındaki bireyler tarafından yapıldığı hallerde 251 inci unsurun üçüncü fıkrası uyarınca yapılan indirim korunur.
(4) İtiraz üzerine verilen kararın sanık lehine olması halinde, bu konuların itiraz etmemiş olan öbür sanıklara da uygulanma imkanı varsa bu sanıklar da itiraz etmiş üzere verilen kararlardan yararlanır.
(5) İkinci fıkra uyarınca verilen kararlara karşı genel kararlara nazaran kanun yoluna başvurulabilir.
(6) Birinci fıkradaki itirazın, müddetinde yapılmadığı yahut kanun yoluna müracaat hakkı bulunmayan tarafından yapıldığı mahkemesince değerlendirildiğinde belge, 268 inci hususun ikinci fıkrası uyarınca itirazı incelemeye yetkili olan mercie gönderilir. Mercii bu sebepler tarafından incelemesini yapar ve kararını gereği için mahkemesine gönderir.”
MADDE 26- 5271 sayılı Kanunun 253 üncü unsurunun birinci fıkrasının (b) bendinin mevcut (4), (5) ve (6) numaralı alt bentlerinden sonra gelmek üzere sırasıyla aşağıdaki alt bentler eklenmiş ve bent numaraları buna nazaran teselsül ettirilmiş, üçüncü fıkrasına “birlikte” ibaresinden sonra gelmek üzere “aynı mağdura karşı” ibaresi eklenmiş, onikinci fıkrasında yer alan “en çok yirmi gün daha” ibaresi “her keresinde yirmi günü geçmemek üzere en fazla iki kez” halinde değiştirilmiştir.
“5. İş ve çalışma hürriyetinin ihlali (madde 117, birinci fıkra; husus 119, birinci fıkra (c) bendi),”
“7. İtimadı berbata kullanma (madde 155),”
“9. Kabahat eşyasının satın alınması yahut kabul edilmesi (madde 165),”
MADDE 27- 5271 sayılı Kanunun 280 inci hususunun birinci fıkrasına (b) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (c) bendi, mevcut (d) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (f) bendi eklenmiş ve bentler buna nazaran teselsül ettirilmiştir.
“c) Diğer bir araştırmaya muhtaçlık duyulmadan cezayı kaldıran yahut cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebeplere ya da şahsi cezasızlık sebeplerine bağlı olarak daha az ceza verilmesini yahut ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesini gerektiren hallerde, hukuka karşıtlığın düzeltilerek istinaf müracaatının asıldan reddine,”
“f) Soruşturma yahut kovuşturma kuralının gerçekleşmediğinin yahut önödeme ve uzlaştırma metodunun uygulanmadığının anlaşılması ya da davanın birinci derece mahkemesinde görülmekte olan bir dava ile birlikte yürütülmesinin mecburî olması halinde kararın bozulmasına ve belgenin tekrar incelenmek ve hükmolunmak üzere kararı bozulan birinci derece mahkemesine yahut kendi yargı etrafında uygun göreceği başka bir birinci derece mahkemesine gönderilmesine,”
MADDE 28- 5271 sayılı Kanunun 282 nci unsurunun birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
“f) Sanık, müdafii, katılan ve vekilinin davetiye bildirim edilmesine karşın duruşmaya gelmemesi halinde duruşmaya devam edilerek sanığın sorgu tutanakları anlatılmak suretiyle dava yokluklarında bitirilebilir. Lakin, 195 inci husus kararları gizli kalmak üzere, sanık hakkında verilecek ceza, birinci derece mahkemesinin verdiği cezadan daha ağır ise, her halde sanığın dinlenmesi gerekir.”
MADDE 29- 5271 sayılı Kanunun 286 ncı hususuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(3) İkinci fıkrada belirtilen temyiz edilemeyecek kararlar kapsamında olsa bile aşağıda sayılan hatalar nedeniyle verilen bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları temyiz edilebilir:
a) Türk Ceza Kanununda yer alan;
1. Hakaret (madde 125, üçüncü fıkra),
2. Halk ortasında endişe ve panik yaratmak gayesiyle tehdit (madde 213),
3. Kabahat işlemeye tahrik (madde 214),
4. Kabahati ve hatalıyı övme (madde 215),
5. Halkı kin ve düşmanlığa tahrik yahut aşağılama (madde 216),
6. Kanunlara uymamaya tahrik (madde 217),
7. Cumhurbaşkanına hakaret (madde 299),
8. Devletin egemenlik alametlerini aşağılama (madde 300),
9. Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama (madde 301),
10. Silahlı örgüt (madde 314),
11. Halkı askerlikten soğutma (madde 318),
suçları.
b) Terörle Uğraş Kanununun 6 ncı unsurunun ikinci ve dördüncü fıkrası ile 7 nci hususunun ikinci fıkrasında yer alan kabahatler.
c) Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanununun 28 inci unsurunun birinci fıkrası, 31 inci unsuru ve 32 nci hususunda yer alan cürümler.”
MADDE 30- 5271 sayılı Kanunun 308/A unsurunun birinci fıkrasının üçüncü ve dördüncü cümleleri aşağıdaki formda değiştirilmiş ve fıkraya aşağıdaki cümleler eklenmiştir.
“Daire, mümkün olan en kısa müddette itirazı inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse belgeyi itirazı incelemek üzere ceza daireleri liderler şurasına gönderir. Konseye gönderilen itiraz hakkında, kararına itiraz edilen dairenin lideri yahut görevlendireceği üye tarafından şuraya sunulmak üzere bir rapor hazırlanır.”
“Kurulun itirazın kabulüne ait kararları, gereği için dairesine gönderilir. Heyetin verdiği kararlar nihaidir. Dörtten fazla ceza dairesi olan bölge adliye mahkemelerinde Yargıçlar ve Savcılar Heyeti tarafından daire liderleri ortasından belirlenen ve dört üyeden oluşan liderler heyeti bu incelemeyi yapar. Liderler heyetinin bu unsura ait çalışma adap ve asılları, Yargıçlar ve Savcılar Konseyi tarafından belirlenir.”
MADDE 31- 5271 sayılı Kanuna aşağıdaki süreksiz unsur eklenmiştir.
“GEÇİCİ HUSUS 5- (1) Bu maddeyi ihdas eden Kanunla;
a) 102 nci hususta yapılan düzenleme, bu unsurun yayımlandığı tarihten itibaren üç ay sonra uygulanır.
b) 236 ncı hususun dördüncü ve beşinci fıkralarında yapılan düzenleme uyarınca kurulması gereken merkezler, en geç 1/9/2020 tarihine kadar faaliyete geçirilir. Bu tarihe kadar mevcut uygulamaya devam olunur.
c) 250 nci hususta düzenlenen seri muhakeme yordamı ile 251 ve 252 nci unsurlarda düzenlenen kolay yargılama tarzına ait kararlar, 1/1/2020 tarihinden itibaren uygulanır.
d) 1/1/2020 tarihi prestijiyle kovuşturma evresine geçilmiş, karara bağlanmış yahut katılaşmış evraklarda seri muhakeme metodu ile kolay yargılama adabı uygulanmaz.
e) Bu unsurun yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle, kovuşturma evresine geçilmiş belgelerde kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararları uygulanmaz.
f) 286 ncı hususun üçüncü fıkrasında yapılan düzenleme, bu unsurun yayımlandığı tarihten itibaren on beş gün içinde talep etmek şartıyla birebir hatalarla ilgili olarak bölge adliye mahkemelerince verilmiş kesin nitelikteki kararlar hakkında da uygulanır. Bu bendin uygulandığı halde, cezası infaz edilmekte olan mahkumların, 100 üncü husus uyarınca tutukluluğunun devam edip etmeyeceği hususu, kararı veren birinci derece mahkemesince kıymetlendirilir.
g) 308/A hususunda yapılan değişiklikle bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığınca yapılan itirazların incelenmesine ait getirilen metot, bu unsurun yayımlandığı tarihten evvel itiraz yoluna başvurulup reddedilmiş olan itirazlar hakkında uygulanmaz.
h) Aile mahkemeleri ile çocuk ve çocuk ağır ceza mahkemelerinde misyon yapan psikolog, pedagog ve toplumsal çalışma görevlilerine ait düzenlemeler, bu unsurun yayımlandığı tarihten itibaren altı ay sonra uygulanır.”
MADDE 32- 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanuna 17 nci hususundan sonra gelmek üzere aşağıdaki husus eklenmiştir.
“Mahkemece infazın ertelenmesi yahut durdurulması
MADDE 17/A- (1) Birlikte işlenmiş olup da 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 280 inci unsurunun üçüncü fıkrası ve 306 ncı hususunun uygulanma imkanının bulunduğu hallerde, kararı veren birinci derece mahkemesinden infazın ertelenmesine yahut durdurulmasına ait karar verilmesi istenebilir. Karar verilmeden evvel Cumhuriyet savcısı ve mahkumun görüşlerini yazılı olarak bildirmesi istenebilir. Karar, duruşma açılmaksızın verilir ve bu karara karşı itiraz yoluna gidilebilir. Erteleme yahut durdurma talebinin kabulü, teminat gösterilmesine yahut öteki bir kaideye bağlanabilir.”
MADDE 33- 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Muhafaza Kanununun 19 uncu hususuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(2) Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci unsurunun ikinci fıkrasında belirtilen mahpus cezasının üst sonu, on beş yaşını doldurmamış çocuklar bakımından beş yıl olarak uygulanır.”
MADDE 34- 5395 sayılı Kanunun 32 nci hususunun ikinci fıkrasında yer alan “atananların,” ibaresi “görevlendirilenlerin,” halinde değiştirilmiştir.
MADDE 35- 5395 sayılı Kanunun 33 üncü hususunun birinci fıkrasının birinci cümlesi aşağıdaki halde; ikinci fıkrasında yer alan “atanan ve bu Kanun kapsamındaki önlemleri uygulayan Toplumsal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunda görevli” ibaresi “görevlendirilen yahut bu Kanun kapsamındaki önlemleri uygulayan” halinde değiştirilmiştir.
“Adalet Bakanlığınca en az lisans tahsili görmüş olanlar ortasından kâfi sayıda toplumsal çalışma vazifelisi mahkemelere görevlendirilmek üzere adliyelere atanır.”
MADDE 36- 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Kabahatlerle Gayret Edilmesi Hakkında Kanunun 8 inci hususunun yedinci fıkrasına “Cumhuriyet savcısı,”, sekizinci fıkrasına “mahkemece” ibarelerinden sonra gelmek üzere “hükümsüz kalan erişimin engellenmesi kararına mevzu internet adresini belirtmek suretiyle,” ibaresi
Yorum Yok