“Çeşitlilik ve Kapsayıcılık” ile ilgili Türkiye’den üç akademisyenin imzasıyla ABD’de de yayınlanan, “İş Dünyasında Cinsiyet Çeşitliliği ve Kapsayıcılık. Türkiye’den Farklı Görüşler” isimli çalışma paylaştığı araştırma sonuçları ile yankı uyandırdı. Çeşitlilik kavramının kırılımları olan din, lisan, ırk ve cinsiyet alanlarının işgücüne tesirine bakan akademik çalışmada tıpkı vakitte Türkiye’de bayana indirgenmiş durumda olan “Gender” yani cinsiyet kavramı da bu farklı kırılımlar perspektifinden yine değerlendirildi. Prof. Dr. Zeynep Özsoy, Prof. Dr. Beyza Oba ve Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Şenyücel’in ortak çalışması sonucu ortaya çıkan kitap ayrıyeten, milletlerarası sıralamalara nazaran Türkiye’nin, başta bayanın çalışma hayatına iştiraki olmak üzere pek Fazla alanda 10 Yıl öncesinden daha geride olmasını tespit etmesiyle de dikkat çekti.
“Günümüz işgücünü farklı dinamik etkiliyor”
Çalışmayla ilgili kitapta imzası olan Altınbaş Üniversitesi İşletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Özsoy bu kitabı hazırlarken gayelerinin, farklılıkların kabul edilip kapsayıcı olmaya teşvik etmek olduğunu belirtti. Günümüz işgücünü etkileyebilecek din, etnik köken, göçmenlerin durumu üzere pek Fazla farklı dinamik olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Zeynep Özsoy, bunun hoş ve kaçınılmaz bir durum olduğuna işaret etti. Kucaklamak, herkesi içeri almak, kabul etmek, farklılıkların sisteme iç olmasına eşit imkanlar oluşturmak demek olduğunu aktaran Özsoy, “Bunun aykırısı ise dışlanmak oluyor. Bu görmezden gelme durumu, cemiyet içinde yer bulamamış kırılgan kümeleri, pek Fazla imkandan mahrum bırakıyor. Baskın kümelerin dışında kalanların en başında da maalesef bayanlar geliyor” dedi.
Türkiye, cinsiyet sıralamasında 10 yılda 13 basamak geriledi
Zeynep Özsoy, kitabı hazırlarken inceledikleri ve Türkiye’nin cinsiyetler ortasındaki uçurumunu gösteren Küresel Gender Gap Index’indeki bilgilerin dikkat cazibeli olduğuna değindi. Bu indexin, bayanı eğitim, çalışma hayatı, sıhhat ve siyaset üzere 4 kategoride ele alarak, yıllar içinde iştirakini ve katkısını sıralayan Değerli bir gösterge olduğunu söyleyen Özsoy, “Bu sıralamaya bakıldığında Türkiye’nin, 10 Yıl Evvel 126. sırada iken bugün 133. sıraya gerilediğini görüyoruz. (2022 raporuna göre) Bu bize, Istırap bir biçimde Türkiye’nin cinsiyet sıralamasında 10 yılda 13 basamak geriye gittiğini gösteriyor” değerlendirmesini yaptı.
“Ücret eşitsizliği oranı 0,61, üst konumda yer alma ise yüzde 18”
Kitapta yer Meydan Değerli göstergelerden birinin de ILO’nun fiyat eşitsizliği sıralaması olduğunu kaydeden Özsoy, “Burada 10 Yıl Evvel birebir işi yapan bayan erkek fiyat eşitsizliği oranı yüzde 0,39 iken bugün yüzde 0,61’e gerilediği görülüyor. mesken içi işi kısmında de Aka adaletsizlikler var. Bu sınıfsal olarak değişmiyor maalesef, kültürel bir husus. Üst seviye yönetici bile olsanız çocuğu okuldan almak bayanın misyonu olarak görülüyor. Bayanlar mesleklerinde üst konumlara yükselirken de Önemli meselelerle karşılaşıyorlar, bugün Yönetim şuralarında baktığınızda bayan oranı yüzde 18. Bu Fazla düşük. Bu çalışma sırasında şirketlerin de batılı manada diversity programı uygulayan olmadığını gördük, daha Fazla bunu bir halkla bağlar faaliyeti üzere yönetiyorlar” dedi.
“Modernite, farklılıkları görmezden geliyor”
Prof. Dr. Beyza Oba ise modernitenin toplumdaki farklı renkleri görmezden gelip, homojen bir işgücü oluşturmaya çalıştığını belirtti. Bu farklıkları görmezden gelmenin insanların, Amel bulamamaları ya da geçinememeleri üzere sonuçlar doğurduğunu Anlatım eden Beyza Oba, “Bu toplumsal bütünleşmeyi de engelleyen bu durum. Halbuki dayanışma iktisadı manasında başarılı olabilmek için ne kadar farklı görüş ve oluşum varsa bir ortaya getirip, sisteme iştirakleri için İmkan oluşturmak lazım” değerlendirmesini yaptı.
“Eğitimli bayanların Amel gücüne iştirak oranı yüzde 2-3”
Beyza Oba, Türkiye’de eğitilmiş ve muhakkak yetenekleri olan bayanların Amel gücüne iştirak oranlarının hala yüzde 2- 3 ortasında olduğunu söyledi. kapital piyasasına kote edilmiş şirketlerde bu oranı uygunlaştırmak için birçok çalışma yapıldığını, raporlar hazırladıklarını, ünitelerin kurulduğunu lakin sonucun değişmediğinin de altını çizdi. Türkiye’de ataerkil kültürün Fazla tesirli olduğunu Anlatım eden Beyza Oba, “Kadına atfedilen rol bakıcılık, konutunun bayanı olma, çocuklarının hatta meskendeki yaşlıların bakımını üstlenme formunda. İşyerinde kreşin olup olmaması bile bunda tesirli. Sendikalar, STK’lar durumun değişmesi ismine maalesef vazifesi kartopu birbirine atmak dışının Önemli bir katkı sunamıyor” diye konuştu.
Yarı vakitli işlerde daha Fazla bayanlar çalışıyor
Kadın eşitsizliğine de günümüzden Örnek veren Oba, doğum müsaadesi kullanan bayanlara fiyatlarının yüzde 66’sı ödenirken baba olan erkeğe fiyatının yüzde 100’ü ödendiğini kaydetti. Yarı vakitli işlerdeki bayan çalışan oranına bakıldığında da çarpıcı bir biçimde bu oranın bayan çalışanlar için yüzde 32,5, erkek çalışanlar için ise yüzde 18,6 olduğunu söyledi. Oba “Bu Oran maalesef, bayana layık görülen işlerin ekseriyetle taşeron dediğimiz yarı vakitli işler olduğunun göstergesidir” dedi.
“Sorumluluk alınmayınca uygulamalar kağıt üzerinde kalıyor”
Dr. Mustafa Şenyücel de kitabı hazırlarken cinsiyet çeşitliliği konusunda Türkiye’de yapılan faaliyetleri tespit etmek için pek Fazla farklı örgüt ile görüştüklerini ve raporlarını incelediklerini Anlatım etti. Gerek devlet kurumlarının gerekse STK ve şirketlerin çeşitlilik ve kapsayıcılık idaresini ciddiye almaları gerektiğini belirterek, “Görüşmelerimizde sorumluluğun daima diğerine atıldığını gördük. mesela şirketler, ‘Bu hususta şirketleri harekete geçirecek yasal düzenlemeler yok’ diyerek sorumluluğu devlete, STK’lara baktığınızda ‘Zaten şirketleri heveslendirmek konusunda kâfi kaynağımız yok’ diyerek sorumluluğu şirketlere devrettiğini gördük. Bu kitapla biz buna da işaret ediyoruz. bütün paydaşların cinsiyet çeşitliliği konusunda kendi gündemlerini oluşturmaları gerekiyor. Bu türlü yapılmayınca fırsat eşitliği de çeşitlilik idaresi uygulamaları da kağıt üstünde kalıyor” biçiminde konuştu.
Yorum Yok