Deprem sonrası kira fiyatlarında fahiş artışa gidenlerle ilgili şikayetler artmaya başladı. Mevzuyla ilgili fırsatçılık peşinde koşanların pişman olacağı bir süreç başlıyor. Ankara, Mersin, İstanbul başta olmak üzere birçok kentte “ara zam” isteyen mesken sahipleri eski kiracılarına “ya fiyatı artır ya da konuttan çık” baskısı yapıyor. Bakanlar, fahiş kira artışıyla karşılaşan vatandaşlara karakollardan 112’ye kadar her platformdan şikayette bulunmaları daveti yaparak, inanılmaz Vaziyet yetkisi kullanacakları ikazında bulunuyor.
KİRACIYA OĞLUM istikbal YALANI
Borçlar Kanunu, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Kanunu’na nazaran piyasada afet devrinde “darlık yaratıcı, dengeyi ve hür rekabeti bozcu, tüketicinin mallara ulaşımını engelleyici faaliyetlerde” bulunması kabahat teşkil ediyor. konut sahibinin kiracıyı “kendim oturacağım” diyerek çıkarabilmesi için muhtaçlığının gerçek olduğunu ispatlaması için Sulh mahkemesinde “ihtiyaç nedeniyle tahliye davası” açması gerekiyor. Kira kontratı bitse dahi kiracının meskeni boşaltması talep edilemez. Kira mukavelesinin üzerinden 10 Yıl geçtikten sonra bildirimde bulunularak mukaveleyi feshedip kiracının tahliyesi istenebilir. “Oğlum oturacak” diyerek kiracıyı çıkaran daireyi 3 Yıl kiraya veremez. Kiracılar, bu şartla çıkarıp 2 ay sonra kiraya veren mesken sahiplerinden 1 yıllık kira kadar tazminat, taşınma masrafı alabilir.
Depremin akabinde gündemden düşmeyen fahiş kira fiyatları, kiracı ve konut sahibi hakları konusunda merak edilen birtakım soruların karşılıkları şöyle:
1- mesken sahibi 1 yıllık kira kontratı bitince kiracıyı çıkarabilir mi?
Bir yıllık kira mukavelesi bitince “süre bitti” diyerek meskenden, işyerinden çıkarmak Mümkün değildir. mesken sahibi kiracıyı 10 yıllık mühletin sonunda yasal olarak tahliye edebilir. Bunun için de mukavele bitiminin 3 ay öncesinde kiracıya yazılı olarak konutu tahliye etmek istediğini bildirmesi gerekiyor.
2- Kiracı hangi durumlarda mesken sahibine tazminat davası açabilir?
“Gereksinim” nedeniyle tahliye edilen konutun diğerine kiraya verilmesi halinde kiracıya konut sahibine tazminat davası açma hakkı doğar. Borçlar Kanunu’nun yine kiralama yasağı başlıklı unsuruna nazaran, 3 Yıl müddetle kiralama yasağı hem Gereksinim hem de tekrar inşa, Bayındırlık hedefli tahliyeler için geçerlidir. Gereksinim nedeniyle tahliye durumunda kiraya veren 3 Yıl boyunca haklı neden yoksa yalnızca kendi kiracısına teklifte bulunabilir. Borçlar Kanunu 355/2. Unsurundan farklı olarak kiraya veren kira parasını artıramaz. Taşınmazda rastgele bir inşa yahut Bayındırlık yapılmamış taşınmaz kira pahasında bir artış meydana gelmemiştir.
3- konut sahibi konutta elektrik tesisatı yenileme üzere kapsamlı bir tadilat gerekçesiyle kiracıyı çıkarabilir mi?
Borçlar Kanunu uyarınca tekrar inşa ve Bayındırlık hedefli boşaltılan taşınmazlarda bu süreçler bittikten sonra öncelikle tıpkı kiracıya Teklif götürülür. mesken sahibi taşınmazı diğerine kiraya verirse eski kiracısına nihayet kira yılında ödenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzerde tazminat ödemekle yükümlü olacaktır.
Normalde TÜFE bilgilerine nazaran hesaplanan kira artış oranı geçen Yıl yüzde 25’le sonlandırıldı. Buna nazaran 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 ortasında yenilenen kontratlarda kiracıya yüzde 25’in üzerinde artırım yapılamıyor.
5- mesken sahibi kira mukavelesi 5 yılı aşan kiracıyı çıkarabilir mi?
Kiraya veren Borçlar Kanunu 347. Hususu gereği kiranın başlangıcından on Yıl geçtikten sonra genel kararlara nazaran fesih bildirimiyle mukaveleyi feshedebilir. Kiraya verenin, kiracıyı konut yahut Amel yerinden çıkarabilmesi için on yıllık müddetin geçmesi gerekir. Lakin, beş Yıl sonra taraflar mahkemeye başvurarak yeni kira bedelinin keşif ve eksper incelemesi yoluyla tespitini talep edebilir. Bu noktada kira bedeli Yargıç tarafından emsal bedellere nazaran tespit ediliyor.
6- konut sahibi kiracıyı “kendim oturacağım” diyerek çıkarabilir mi?
Kendisi oturacaksa çıkarma hakkı bulunuyor. Karşılıklı uzlaşma Laf konusu olmazsa mesken sahibinin bunun için Sulh hukuk mahkemesinde “ihtiyaç nedeniyle tahliye davası” açması gerekiyor. Davada gereksinimin gerçek olduğunun saptanması beklenir. Oğlu ya da kızının oturacağını münasebet göstererek kiracıyı çıkaran konut sahibi daireyi diğerine 3 Yıl boyunca kiraya veremiyor. aykırı halde kiracıya tazminat ödemek durumunda kalır.
7- Kirasını sistemli ödemeyen, yasal artışı yapmayan kiracı nasıl çıkarılır?
Borçlar Kanunu’nun ikinci hususuna nazaran kiracı kira bedelini 30 gün içinde ödemek zorundadır. Bu müddet içinde ödeme yapmaması durumunda icra takibi başlatılarak borçluya tebligat gönderilir. Tebligatın akabinde bir ay içinde ödeme yapılmazsa icra hukuk mahkemesinde dava açılarak kiracı tahliye edilebilir. mesken sahibi her yeni kira mukavelesinde yasalar kapsamında belirlenen Hudut oranında artırım yapabilir. mesken sahibi kira artırımını kabul etmeyen kiracıyı mukavele bitimiyle birlikte konuttan tahliye ettirebilir. Konutta oturmak isteyen kiracının yasal çerçevelerde artırımı kabul etmesi gerekir.
8- Kiraya Yıl içinde Ara artırım yapılabilir mi? Yüksek kira isteyen konut sahibi nereye şikayet edilir?
Kiralık mülklerde yapılan aylık ödeme meblağının artışı yılda bir sefer olmak üzere gerçekleşir. Kiralara yapılan artırım oranı bir evvelki yılın kira fiyatına ve nihayet 12 ayın TÜFE’sine nazaran belirlenir. (Yüzde 25 sonu süreksiz bir uygulama) Mülkün aylık kiralama bedeline TÜFE oranından daha yüksek bir artırım uygulanamaz. Tüketici istişare çizgisi ALO 175, CİMER, eşitlik Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı başta olmak üzere ilgili Tüm halk Kurum ve kuruluşlarına şikayet edilebilir. Tüketici mahkemelerine başvurulabilir, dava açılabilir.
9- Kiracı otururken konutun satılması durumunda süreç nasıl işleyecek?
Yasa gereği yeni mülk sahibi kira kontratına istinaden tapuda şerh yoksa tapu evresi sonrası bir ay içinde kiracıya ihtarname gönderir. Kira mukavelesinin bitimi 6 aydan uzun süreliyle kiracı 6 ay içinde meskeni boşaltmak durumundadır. Borçlar Kanunu 310. Unsuruna nazaran yeni mesken sahibi eski malikin kira kontratından kaynaklanan haklarına halef olur. Yeni yeni mesken sahibi kirayı istediği üzere artıramaz. Kiracı isterse mukavele müddetinin bitiminden 15 gün Evvel bildirimde bulunarak meskeni boşaltabilir. Meçhul müddetli mukavelelerinde 10 yıllık mühlet geçtikten sonra uzayan yılların bitiminden 3 ay Evvel bildirimde bulunarak çıkabilir. aksi halde konut sahibi tarafından çıkarılamaz.
10- Fahiş kira artışlarına karşı bir tavan uygulama getirebilir mi?
İlgili bakanlıklar kiralık Hane ve gayrimenkul satışların gerçek bedelin üzerinden beyan edilmesi ve vergilendirilmesi maksadıyla ağır bir çalışma yürütüyor. Emlakçı odaları ile vergi daireleri bu mevzuda işbirliği yaparak vergi kaybı ve kayıt dışılığı önlemeyi amaçlıyor. Bölüm temsilcileri kirada fırsatçılığın nihayet bulması için süreksiz olarak artırım sınırlaması, tavan getirilmesini istiyor. Ayrıyeten, beş yılı dolan kiracılardan rayiç bedel isteme müddetinin 8 yıla çıkarılması da talepler ortasında yer alıyor.
HAZAL ATEŞ
Yorum Yok