Türkiye İstatistik Kurumunca (TÜİK) açıklanan GSYH datalarına nazaran, Türkiye iktisadı, dördüncü çeyrekte yıllık yüzde 3,5 büyüme kaydetti. Yılın üçüncü çeyreğine ait büyüme verisi yüzde 3,9’dan 4’e, ikinci çeyrek büyümesi yüzde 7,7’den 7,8’e ve birinci çeyrek büyümesi yüzde 7,5’ten 7,6’ya revize edildi.
AA Finans’ın anketine katılan ekonomistler, büyümenin dördüncü çeyrekte yüzde 2,8 seviyesinde gerçekleşeceğini öngörüyordu.
Beklentileri geride bırakan büyümeye en Kıymetli katkı yüzde 21,8’le finans ve sigorta faaliyetlerinden geldi. Dördüncü çeyrekte büyümeye hizmet faaliyetleri yüzde 11,7’lik katkı sağlarken, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 4,3 ve Sanayi yüzde 3,3 dayanak verdi.
Hanehalkı en son tüketim harcamaları 2022’nin dördüncü çeyreğinde yüzde 16,1, yılın tamamında ise 19,7 artarken, hanehalkı tüketim harcamalarının GSYH içindeki hissesi yüzde 57,5 oldu.
Geçen Yıl mal ve hizmet ihracatı yüzde 9,1, ithalatı ise yüzde 7,9 yükseldi. İşgücü ödemeleri 2022’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 82,7 artarken, işgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma değer içerisindeki hissesi geçen Yıl yüzde 30,1’den yüzde 26,5’e geriledi.
Analistler, nihayet bilgiler dikkate alındığında büyümedeki ivmenin güçlenme sinyalleri verdiğini lakin bu bilgilerin zelzele öncesi periyodu kapsadığından istikbal Devre için belirsizliklerin arttığını Anlatım etti.
– “Büyüme trendine ait göstergeler güçlenmeye işaret etti”
AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi, büyümedeki nihayet Görünüm ele alındığında birinci sinyallerin ulusal gelir büyümesinin zelzele öncesi İç talep kaynaklı olarak güçlendiğine işaret ettiğini lakin, sarsıntının birinci çeyrekte ekonomik aktiviteye yansımasını netleştirmek açısından öncü göstergeleri bir müddet daha takip etmenin Gerekli olacağını bildirdi.
Geçen Yıl ulusal gelir toplamının dolar karşılığının 905,5 milyar dolar ile 2014’ten bu yana en yüksek büyüklüğe işaret ettiğini Anlatım eden Bürümcekçi, “Takvim tesirinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2022’nin nihayet çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 3,5 artarken, mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 0,9 artış göstererek büyüme eğiliminin güçlendiğine işaret etti.” değerlendirmesinde bulundu.
Bürümcekçi, tüketim sistemiyle hesaplanan GSYH’yi nihayet çeyrekte inşaat, finans ve hizmet bölümünün üst çektiğini aktardı.
Harcamalar sistemiyle hesaplanan GSYH datalarına nazaran, nihayet çeyrekte Özel ve halk tüketimi ile yatırım harcamalarının büyümeyi Olumlu etkilediğini bildiren Bürümcekçi, net Hariç talep ve stok azalışının ise büyümeyi Olumsuz etkilediğini kaydetti.
Bürümcekçi, gayrisafi sabit kapital oluşumu detaylarına bakıldığında yatırımların makine-teçhizat ayağında yükselmeye devam ettiğini belirterek, şu tabirlere yer verdi:
“İnşaat yatırımlarının da daralma serisini sona erdirdiği görülüyor. Bilindiği üzere, yeni GSYH serisinde yatırımların Özel ve halk ayrımı açıklanmıyor. Buna karşılık inşaat ve makine-teçhizat ayrımı açıklanıyor. Laf konusu çeyrekte inşaat yatırımlarında yüzde 0,3 artış ile evvelki beş çeyrekte görülen daralma eğilimi sona ererken, makine-teçhizat yatırımlarının ise yüzde 2,3 ile yavaşlama gösterse de artış eğilimini koruduğu görülüyor. özel yatırımların göstergesi olan makine-teçhizat yatırımları böylelikle nihayet 13 çeyrektir üst üste yükseliş göstermiş durumda.”
– “Öncü göstergeleri bir mühlet daha takip etmek gerekecek”
Büyümedeki nihayet Görüntü ele alındığında birinci sinyallerin ulusal gelir büyümesinin zelzele öncesi İç talep kaynaklı olarak güçlendiğine dikkati çeken Bürümcekçi, bu yılın birinci çeyreğindeki öncü göstergelere bakıldığında imalat Sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), gerçek kesim itimat endeksi (RKGE), tüketici itimat endeksinde besbelli artış, Hariç talepte de toparlanma gözlendiğini bildirdi.
Hizmet ve inşaat bölümleri itimat endeksleri ile kapasite kullanımında ise yavaşlama olduğunu kaydeden Bürümcekçi, “Ancak bütün bu gelişmeler yüklü olarak 6 Şubat’ta gerçekleşen zelzele öncesi görünümü yansıtıyordu. Zelzelenin birinci çeyrekte ekonomik aktiviteye yansımasını netleştirmek açısından öncü göstergeleri bir mühlet daha takip etmek Gerekli olacak.” tabirlerini kullandı.
Bürümcekçi, bu Yıl için yüzde 3 seviyesinde olan büyüme kestirimi üzerindeki risklerin zelzele sonrası aşağı istikamette ağır bastığını belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Milli gelir içindeki hissesi yüzde 9,3 olan zelzele bölgesinin başta imalat Sanayi olmak üzere bütün dallara olan katkısının şubattan itibaren ne ölçüde ve ne müddet azalacağı bu Yıl büyümede öngörülen yavaşlamanın boyutu açısından belirleyici olacaktır. Marmara zelzelesinin tesirleri üzerinden yapılan çalışmalar ulusal gelirin azamî 1 puan civarı aşağı tarafta etkilenebileceği istikametindedir.
Ocak ayı bilgilerinde gözlenen ekonomik aktivite hızlanmasının yerini ölçülü bir yavaşlamaya bırakması Laf konusu olabilecek lakin öbür bölgelerde buradaki kayıpların telafi edilmesine yönelik görülebilecek üretim artışları ile sonraki çeyreklerde daha yüksek büyüme oranları görülebilecektir. Bu doğrultuda, 2023 yılı için yüzde 3 seviyesinde olan büyüme iddiamız üzerinde risklerin şu basamakta aşağı istikametli olduğu söylenebilir.”
– “Maalesef yaşanan zelzele büyüme suratını birinci çeyrekte aşağı çekecektir”
Piri Lider Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu da, yıllık büyümenin beklentileri karşılayarak çeyreklik büyüme varsayımlarının biraz üzerinde gelse de yüzde 5 civarında gerçekleştiğini bildirdi.
Büyümenin lokomotifinin nihayet yıllarda olduğu üzere İç taleple olmaya devam ettiğini belirten Aslanoğlu, büyümeye yüzde 10,3 üst istikametli katkı vermiş olduğunu bildirdi.
Aslanoğlu, çeyreklik büyümenin yüzde 3,5, tüketim büyümesinin yüzde 16,1 olduğunu kaydederek, “Yıllık büyüme de yüzde 5,6, tüketim büyümesi yüzde 19,7 olarak gerçekleşti. Çeyreklik bazda hafif artış olsa bile yıllık bazda yatırımlarda gerileme izliyoruz. Hariç talebin büyümeye verdiği katkı negatife döndü.”
Son çeyrekte ihracatın yüzde 3,3 düşerken, ithalatın yüzde 10,2 arttığına dikkati çeken Aslanoğlu, bu gelişmenin artan Hariç Aleni datalarında de görüldüğünü Anlatım etti.
Aslanoğlu, geçen yılın ikinci yarısında büyüme suratında yarı yarıya yavaşlama gerçekleştiğini belirterek, şunları Anlatım etti:
“Öncü göstergeler ocak ayında büyümenin tekrar toparlandığına işaret ediyordu. Bilhassa fiyat artışları ve EYT tesirini görmeye başlamıştık. Maalesef yaşanan zelzele büyüme suratını birinci çeyrekte aşağı çekecektir. 2022 yılında işgücünün Yekün gelirden aldığı hissenin yüzde 30,1’den yüzde 26,5 düzeyine gerilemesi gelir dağılımında bozulmanın arttığına işaret ediyor.”
Türkiye iktisadı 2022’de yüzde 5,6 büyüdü
Yorum Yok