Bakan Nebati, Haber Küresel televizyonunda katıldığı programda gündeme ait soruları yanıtladı.
Mart ayı enflasyon sayılarını kıymetlendiren ve istikbal periyoda ait öngörülerini açıklayan Nebati, bir taraftan ekonomik karşılığı olmayan döviz artışları bir taraftan Kovid-19 salgını bir taraftan da Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle dünyada enflasyon olgusunun Fazla tartışılır bir hale geldiğini Anlatım etti. Gelişen, gelişmekte olan ülke farkı ya da coğrafya farkı olmaksızın Tüm dünyada enflasyonun bir gerçeklik haline dönüştüğünü anlatan Nebati, bu süreçte en Fazla etkilenen ülkelerin başında, güçte dışa bağımlı olması ve dövizle birlikte güç fiyatlarının da artması nedeniyle Türkiye’nin geldiğini kaydetti.
Nebati, dünyanın ekonomiyi soğutarak enflasyonla çabayı nakdî sıkılaşma ve nema yükseltme üzerine konseyi bir halde yürütmeye başladığına dikkati çekerek, şöyle konuştu:
“Biz alışılmamış bir devinim yaptık. Buna yalnızca mekanik bir anlayışla, teknik bir değerlendirmeden fazla toplumsal bir karşılığının olması doğrultusunda devinim etmemiz gerekti. ‘Büyümeden Ödün vermeden enflasyonla da vakte yayarak çaba etmeyi hedefliyoruz.’ diye yola çıktık. Bu devirde Rusya – Ukrayna Savaşı ve sonrasındaki tesirler elbette ki gayelerimizi bir ölçü ötelemiş olsa bile yazla Birlikte toparlamaya başladık. Enflasyonla gayretimizi Fazla daha anlaşılır bir hale getirdik. cemiyet da enflasyonla çabayı bizim söylediğimiz formda içselleştirmeye başladı. Büyümeden Ödün vermediğimiz için işletmeler üretime devam ettiler, salgın ve savaşın getirdiği imkanlardan faydalanan işletmelerimiz yakın coğrafyaya ihracatlarını artırdılar. Böylece bir taraftan üretim ve yatırım artarken diğer taraftan da işsizlikle ilgili rastgele bir sorun yaşanmadı.”
Dün açıklanan enflasyonun, beklentilerini karşıladığını lisana getiren Nebati, memur maaşlarında, taban fiyatta artışlar olduğunu, asrın felaketi sarsıntılarla karşı karşıya kalındığını, bunlara Karşın enflasyonun bu düzeylere gelmesinin beklentileriyle uyumlu bir halde düşüşün sürdüğünü gösterdiğini belirtti.
Nebati, yıllık enflasyonda üç ayda 35 puanlık bir azalış olduğunun altını çizerek, “Önümüzdeki süreçte ramazan ayının getirdiği Besin fiyat artışlarına Karşın bir tarafta emtia fiyatlarında hala sakinliğin devam ediyor olması öbür tarafta döviz fiyatlarının makul düzeylerde devinim etmesinden kaynaklı olarak mayıs ayına girdiğimizde enflasyonun yüzde 50’nin altına ineceğini ve Vakit içerisinde daha da düştüğünü göreceğiz. Sizi temin ederim ki enflasyonla çaba konusunda yaptığımız bütün araştırmalarda enflasyonun artacağı beklentilerinin kırıldığını gördük. Bu, ‘enflasyon düşecek’ beklentisine dönüştü. Bir Aralık enflasyonu tetikleyen sebeplerden birisi, beklentilerdeki Oran yüzde 40’tı. ‘Yarın fiyatlar artacak alayım’ diyerek ilerideki muhtaçlığını erkene çekme davranışı ve beklentisi kırıldı.” değerlendirmelerinde bulundu.
Enflasyonun tesirinin azaldığının hissedilmeye başlandığını Anlatım eden Nebati, Türkiye’de kış aylarında öteki ülkelerden ayrıştığı bir durum olduğunu, sera eserlerinin yetiştirildiği bu aylarda maliyet nedeniyle Besin fiyatlarının arttığını, yaz aylarında ise izafî fiyat düşüşlerinin yaşandığını anlattı.
– “Çiftçinin güzel korunup kollanması gerek”
Bakan Nebati, mart ayında en Fazla artan dana eti ve soğan fiyatlarına ait de değerlendirmelerde bulunarak, dünyanın tamamında Besin enflasyonunun genel enflasyonun üzerinde seyrettiğine dikkati çekti. Nebati, Tahıl Koridoru’nun oluşturulmasına Karşın Rusya – Ukrayna Savaşı nedeniyle yaşanan fiyat artışları ve yüksek düzeye çıkan kuraklığın ülkelerdeki Besin enflasyonunu tetiklediğini belirtti.
Örneğin Türkiye’ye domates talebinin Fazla yükseldiğini kaydeden Nebati, üreticilerin domatesi geçen yılın yüzde 50 üzerinde bir fiyata dışarıya satmaya başladığını, bununla ilgili olarak da Ticaret Bakanlığı ve tarım ve Orman Bakanlığı ile çalışmalar yürüttüklerini söyledi.
Nebati, mayıs ayından itibaren tarla eserlerinin çıkmaya başlayacağını, haziran ayında bu fiyatların düştüğünü göreceklerine işaret ederek, tarım dalında üretim planlamasının ehemmiyetini vurguladı.
Nebati, tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci ile konuştuklarını Anlatım ederek, şunları aktardı:
“Önümüzdeki seçimlerden sonra soğan patates üzere taban seviyede geçim sağlayan insanların Temel Besin unsurlarından olan bu eserlerin fiyatlarının yükselmesini engelleyici sübvansiyonlara ve Eser bazında üretimin muhakkak bir planlamayla yapılması noktasında tarım Bakanımızla bir muahedeye varmış durumdayız. Bununla ilgili hem desenin daha rahat belirlenebilmesi ve üretimin olağan bir düzeyde gitmesi için adımlar atılıyor. Biz de Hazine ve Maliye Bakanlığı olarak Ticaret Bakanımıza ve tarım ve Orman Bakanımıza tıpkı tabirlerde bulunuyoruz. Bu düzlemi bizim yakalamamız lazım. Televizyon programlarında ya da tarlada insanları, soğanın, patatesin kıymetli olduğunu konuşmaktan çıkarmamız lazım. Bu bizim sorumluluğumuzda… Önümüzdeki süreçte yapılması gereken şey, fiyatlar yükseldiyse çiftçi Mesut olsun zira bizim çiftçiye muhtaçlığımız var, Nakit kazansın. O periyotta tüketiciye bir ziyanı varsa tüketiciye yüklenecek yükün halk tarafından karşılanması gerektiği noktasında bir maliyeci nazar açısıyla değil, toplumsal duruş açısıyla tabirimi net olarak ortaya koyayım.”
– “İnsanların ucuz fiyata et yemesini sağlamamız gerekiyor”
Nebati, fiyatların yükselmesinde Daimi bir hatalı aramaktan fazla bu işlerin muhakkak bir plan çerçevesinde yapılması, kamunun gerektiğinde elini taşın altına koyması noktasında çekinmemesi gerektiğinin altını çizerek, “Gıda Değerli ve vazgeçilmez bir emtia. Bizim burada yapmamız gereken, aracıların fiyatları artırıp artırmaması elbette ki Fazla değerli, burada Tedbir alınmadığında fahiş fiyat katlamaları olabiliyor lakin birebir vakitte bizim üretimi muhakkak bir standart çerçevesinde ve Türkiye’nin gerçeklerine ve gereksinimlerine Müsait bir halde yönetiyor olmamız gerek.” diye konuştu.
Kasıtlı olarak fiyatları yükseltenlerin üzerine vergi müfettişlerinin incelemeleri ile gittiklerini Anlatım eden Nebati, “Aynı vakitte Ticaret ve tarım Bakanlıklarımızın da birebir adımları atıyor olması lazım. Şayet bunlarla ilgili fahiş bir gelir elde ediyorlarsa bunların engellenmesi gerekiyorsa yapılması gereken şey o anda bir kısıtınız varsa İthalat yoluyla da insanların ucuz fiyata et yemesini sağlamamız gerekiyor.” dedi.
– “Vadesi azaltılmış her eserde fiyatlar düşer ve enflasyona da Olumlu katkı sağlar”
Nebati, alacak vadelerinin fiyat artışları üzerindeki tesirine de dikkati çekerek, uzun periyotlar boyunca hastanelerin, üniversitelerin ödemelerinin yıllara sari olduğunu, Bakan olduktan sonra Devlet Gereç Ofisinden bir ilanda bulunduklarını belirtti. Malını satanın parasını 90 gün içerisinde alması gerektiğini ilan ettiklerini lisana getiren Nebati, şöyle devam etti:
“Bazen 36 aya kadar çıkan tahsilatını alamamış üreticiler vardı. Artık biz bu hususta Ödün vermeden 3 aya düşürdük ve geçen Yıl prestijiyle üniversitelerde bunu uyguladık. Üniversitelerin borcunu kapattık hatta teşekkür ettiler sağ olsunlar. Bununla ilgili olarak bir üniversite rektörü ‘Bir firma bile mal satımına girmekten imtina ederken artık en az 10’a yakın firma giriyor, ne olursunuz bu hususta Ödün vermeyin.’ dedi. Aralıkta önlemlerimizi düzgün almıştık. Kasamızda âlâ bir paramız da vardı. Ulaştırma ve tarım Bakanını kendim aradım, ‘Ne kadar gereksiniminiz var? Piyasada kimsenin alacağı kalmasın’ dedim. ‘Sen Hazine ve Maliye Bakanı mısın?’ diye latife yaptılar Adil ve Vahit Beyefendiler. Doğrusunu yapmamız lazım.”
Kamuya Amel yapan rastgele birisi parasını ne Vakit alacağını bilmediği için ödeme planını da yapamayacağını Anlatım eden Nebati, şunları kaydetti:
“Aslında yapılması gereken şey, halk borçlarını şahsa bağlı olmaksızın yaptığı işi maliyet ve kasa hesaplamalarına nazaran, 45, 60, 90’ıncı gün hangisiyse o gün ödemek zorunda olsun. O gün ödenmediği takdirde parasını alamayan şahıs nasıl ki borcunu ödemediğinde bir faizle karşı karşıya kalıyorsa devlet de onun finansal maliyetini karşılasın. Kasada Nakit varsa, halk yöneticisi bunu ödemiyorsa zimmet cürmüyle da cezalandırılsın. Market için de gerçek olan şey şudur, ben Bakan Yardımcısıyken bununla ilgili Fazla çalışma yaptık, bir türlü neticelendiremedik. Besinde 30 günde, öbür eserlerde de azami 45-60 gün içerisinde ödemenin yapılmasının Mecbur hale getirilmesi lazım lakin bu kanun yahut bununla ilgili düzenlemenin herhalde artık önümüzdeki süreçte yapılma üzere bir sonucu çıkacaktır. Yalnızca marketlerde, kamuda değil Türkiye’de her süreçte öngörülebilirliğin sağlanması lazım. Öngörülebilirliğin olmadığı, hesap kitabın yapılmadığı bir dünya tertibinde Amel yanlışsız dürüst yürümez. Onun için ben bu hususta üreticilerden yanayım. Marketler de bu hususta şikayet etmeyecektir, ona nazaran yapılarını oluştururlar. Net olarak ödeme vadesi azaltılmış her eserde fiyatlar düşer ve enflasyona da Olumlu katkı sağlar.”
Yorum Yok