Bu yazımızda, üniversitelerde takımlı olarak misyon yapan ve artık farklı statülerde atanan öğretim vazifelilerinin doktora eğitimlerine müsaade verilmesi hususu ile ilgili üniversitelerde farklı uygulamalar hala devam ettiğinden mevzu hakkında bütün taraflarıyla bilgilendirmede bulunacağız.
Bildiğiniz üzere, yükseköğretim kurumlarında öğretim vazifelileri 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 31 inci unsurunda tanımlanmıştır.
Kelam konusu unsurda; “Öğretim vazifelileri; üniversitelerde ve bağlı ünitelerinde bu Kanun uyarınca atanmış öğretim üyesi bulunmayan dersler yahut rastgele bir dersin özel bilgi ve uzmanlık isteyen bahislerinin eğitim-öğretim ve uygulamaları için, kendi uzmanlık alanlarındaki çalışma ve yapıtları ile tanınmış şahıslar, periyodik yahut ders saati fiyatı ile görevlendirilebilirler. Öğretim vazifelileri, ilgili idare şuralarının görüşleri alınarak fakültelerde dekanların, rektörlüğe bağlı kısımlarda bölüm liderlerinin teklifleri üzerine ve rektörün onayı ile öğretim üyesi, öğretim üye yardımcısı ve öğretim vazifelisi takımlarına atanabilirler yahut takım kuralı aranmaksızın ders saati fiyatı yahut kontratlı olarak istihdam edilebilirler. Öğretim üyesi takımlarına öğretim vazifelileri en çok iki yıl müddet ile atanabilirler; bu müddet sonunda işgal ettikleri takıma başvuran öğretim üyesi bulunmadığı ve vazifelerine devamda fayda görüldüğü takdirde tıpkı yordamla tekrar atanabilirler. Atanma müddeti sonunda misyonları bizatihi sona erer. Bunların tekrar atanmaları mümkündür. Bu takdirde birinci atama yöntemi uygulanır. Konservatuvarlar ile meslek yüksekokullarına gerektiğinde daima olarak öğretim vazifelisi atanabilir.” halinde tabir edilmiştir.
Öteki taraftan, tıpkı kanunun 36 ncı hususunda; “Öğretim elemanları, üniversitede devamlı statüde misyon yapar. Öğretim elemanının misyonu ile temaslı olarak verdiği hizmetin karşılığında telif fiyatı ismiyle bir bedel tahsil etmesi halinde 58 inci husus kararları uygulanır. Öğretim üyesi, takımının bulunduğu yükseköğretim ünitesi ile sonlu olmaksızın ve muhtaçlık bulunması halinde vazifeli olduğu yükseköğretim kurumunda haftada minimum on saat ders vermekle yükümlüdür. Öğretim vazifelisi ise haftada taban on iki saat ders vermekle yükümlüdür. Lakin yükseköğretim kurumlarının uygulamalı ünitelerinde misyon yapacak olan öğretim vazifelileri için ders yükü aranmaz ve bunlara ders fiyatı ödenmez.” kararı bulunmaktadır.
Öte yandan, 25 Ocak 2019 tarihli haberimizde de lisana getirdiğimiz üzere 2018 yılı içerisinde yapılan yasal düzenlemeler sonucunda Öğretim Vazifelisi takımlarında “Ders Veren” ve “Uygulamalı Birim” halinde iki farklı statü meydana gelmiş olup, bunlardan ders verenlerin haftalık ders yüklerinin 12 saatten az olamayacağı karar altına alınmış iken, Öğretim Vazifelisi (Uygulamalı Birim) olarak atananların ise zorunlu ders yükleri bulunmamaktadır.
Halihazırda yükseköğretim kurumlarında çeşitli münasebetlerle her ne statüde atanmış olursa olsun öğretim vazifelilerinin doktora yapmalarına müsaade verilmediği, birtakım üniversitelerde ise kısa müddetli izin-görevlendirmeler verilerek lisansüstü eğitime imkan tanındığı, kimilerinde ise izin-görevlendirme onayı alınmadan süreç tesis edildiği bilinmektedir.
Yükseköğretim Konseyi Başkanlığı tarafından çok eski yıllarda verilen çeşitli görüşlerde, Öğretim Vazifelilerinin vilayet dışında doktora yapmaları katiyetle istenmezken, vakit içerisinde bu hususta verilen görüşlerde eğitim-öğretim hizmeti aksatılmaması kaydıyla öğretim vazifelilerinin vilayet dışında doktora yapmalarının engellenmemesi istenmiştir.
Hepimizin de bildiği üzere Anayasamızın 42 inci unsuruna nazaran, kimse, eğitim ve tahsil hakkından mahrum bırakılamaz. Fakat, bir işçi rejimine bağlı olarak vazife ifa eden kamu çalışanlarının en öncelikli sorumluluğu verdiği kamu hizmeti olduğu kuşkusuzdur.
Nitekim, Anayasa Mahkemesinin 2012/1334 sayılı kararında; “Anayasa’da yer alan eğitim ve tahsil hakkı, kamu otoritelerine bireyin eğitim ve tahsil almasını engellememe negatif ödevini yüklemekle birlikte Anayasa’da öngörülen ilköğretim dışında devletin tüm bireylere eğitim ve tahsil sağlaması formunda olumlu bir ödev yüklememektedir. Devletin bilhassa lisansüstü eğitim almak isteyen herkese bunu sağlama formunda müspet bir ödevi bulunmamaktadır. Bu çerçevede kamu kurumlarının her çalışanına yüksek lisans ya da doktora eğitimi emeliyle fiyatlı müsaade verme yükümlülüğü yoktur.” ifadesiyle kamu kurumlarının işçisine lisansüstü eğitim için müsaade verme konusunda takdir hakkı olduğuna dikkat çekilmiştir.
Üstte izah edilen tüm konular birlikte değerlendirildiğinde;
1- Ders vermek üzere atanmış öğretim vazifelilerinin vilayet dışındaki bir öbür üniversitede lisansüstü eğitim kazanmaları halinde haftalık ders yükünü doldurmak ve öncelikle eğitim öğretim hizmetini aksatmamak kaydıyla doktora yapmalarının engellenmemesi gerektiği,
2- Öğretim vazifelisi takımlarına atanmış lakin uygulamalı ünitelerde vazife yapanların ise haftalık mesai saatine bağlı olarak çalıştıkları düşünüldüğünde doktora yapmalarının fiilen mümkün olmadığı, bu bireylerin lakin yasal müsaadelerini (yıllık, mazeret vb.) kullanmak suretiyle doktora eğitimlerini vilayet dışında sürdürebilecekleri,
3- Ders veren/uygulamalı ünite öğretim görevlilerinden idari misyonu bulunanların (yüksekokul müdürü, kısım lideri, koordinatör vb.) doktora eğitimlerine devam edebilmeleri için misyonları başında olmadıkları günlerde kesinlikle yasal müsaade yahut vazifeli olma durumuna bağlı olarak çalıştıkları yönetim tarafından uygun görülmüş vekil bırakmalarını, aksi takdirde şikayete mevzu olması halinde disiplin süreçlerine maruz kalabilecekleri,
4- Son olarak gelişen teknolojiye bağlı olarak bilhassa ders devrinden sonra laboratuvar ve uygulama gereksinimi olmayan alanlarda doktora tez sürecinin uzaktan yönetilebileceği düşünüldüğünde, mümkün olduğu sürece öğretim üyesi takımlarının araştırma görevlilerinden sonra en temel kaynağı olan öğretim görevlilerine (ders veren) hizmetlerini aksatmamak koşuluyla müsaade verilmesinin uygun olacağı,
Mütalaa edilmektedir.
Yavuz Selim KAPLAN
Yorum Yok