Yükseköğretim kurumlarının gerek öğretim üyesi (Profesör, Doçent, Hekim Öğretim Üyesi) gerekse öbür öğretim elemanı (Öğretim Vazifelisi ve Araştırma Görevlisi) ilanlarındaki şahsa özel kaideleri ve mevzuat yanılgılarını daima gündeme taşıyoruz. Hiçbir yükseköğretim kurumuna bir kastımız olmamakla birlikte, tek emelimiz bu hususta farkındalık yaratarak üniversitelerde akademik işçi istihdamında yaşanan problemlere ses olmaktır.
Bu haberimizde; geçtiğimiz aylarda Yükseköğretim Denetleme Şurası tarafından paylaşılan bilgi notundaki ihtarlara rağmen; üniversitelerin hala hukuka ters biçimde verdiği öğretim üyesi ilanlarının sıra dışı bir örneği üzerinden değerlendirmelerde bulunacağız.
Kafkas Üniversitesi tarafından 11 Ekim 2019 tarihli ve 30915 sayılı Resmi Gazete’de birçok farklı alanda Profesör, Doçent ve Hekim Öğretim Üyesi takımları ilan edilmiştir. İlahiyat Fakültesi Tefsir Anabilim Kolunda yer alan Tabip Öğretim Üyesi takımının özel kaidesine baktığımızda direkt başvuracak adayın doktora tez başlığına yer verilmiştir. Meraklılar YÖK-TEZ Merkezi üzerinden ilanın yalnızca bir şahsa özel açıldığını teyit edebilir.
|
BİRİM |
ANABİLİM DALI |
UNVAN |
AÇIKLAMA |
|
İlahiyat Fakültesi |
Tefsir |
Doktor Öğretim Üyesi |
Yakup el-kemahi’ninnuru’l-ef’ide isimli yapıtının tenkitli neşri-beydav’nin amme cüz’ü haşiyesi konusunda doktora yapmış olmak |
Hatırlayacağınız üzere, hala ne gayeyle yapıldığı birçok kişi tarafından tam anlaşılamayan “Yardımcı Doçent” takımlarının kaldırılarak yerine “Doktor Öğretim Görevlisi” takımının hayata geçirilmesi ile ilgili TBMM’ye sunulan birinci teklifte, üniversitelerin boş hekim öğretim vazifelisi takımlarının Rektörlüklerin yerine Yükseköğretim Heyeti Başkanlığınca ilan edilmesi teklif edilmişti.
Ancak, “Doktor Öğretim Görevlisi” takım isminin kamuoyunda reaksiyon toplaması sebebiyle bu sefer “Yardımcı Doçent” takımlarının yerine “Doktor Öğretim Üyesi” takımını öngören yeni teklifte bu düzenleme kaldırıldı. Dolayısıyla, öğretim üyesi takım ilanlarının Yükseköğretim Konseyinin denetim ve kontrolüne almayı içeren teklif uygulamaya geçemedi!
Kontrol/denetim düzeneğinin eksikliğini kullanan birtakım yükseköğretim kurumları, öğretim üyesi alımlarında akademik rekabeti imkansız kılan doktora tez konusu ilan kuralları ile ülkemizin genç ve dinamik akademisyenlerinin mesleğe ve bilime olan inançlarını kırmaktadırlar. Maalesef üniversitelerde yaygın anlayış, “EN ÂLÂ AKADEMİSYENİ” almak yerine, benim “İYİMİ” almak yoludur.
“Bazı üniversitelerde” şahsa özel öğretim üyesi ilanları şöyle yorumlanmaktadır. “Bölümün bütün idari işlerini yapmış, gerektiğinde yasal olarak girmemesi gerektiği halde “hocası istediği için” onun yerine yıllarca derse girmiş, araştırma vazifelisi olarak bütün yükü çekmiş çalışanımıza bırakın da hekim öğretim üyesi ilanında şahsa özel kural yazalım.” Akademik rekabeti engelleyen de tam bu düşünce!
Aslında, Yükseköğretim Konseyi Başkanlığı bu sorunu bildiği için “Yükseköğretimde Sessiz Devrim” olarak isimlendirilen Üretim Islahatı Paketinde yapılan düzenleme ile araştırma vazifelilerinin atamalarında değerli bir değişikliği 2018 yılının başından itibaren hayata geçirdi. Buna nazaran, yükseköğretim kurumlarında araştırma vazifelisi takımlarına atamalar, 50 nci unsurun birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında yapılmakta olup, bu kapsamda atananlardan doktora yahut sanatta yeterlik eğitimlerini tamamlayanların en fazla %20’si doktora yahut sanatta yeterlik eğitimini tamamladıkları kurumların senatolarınca belirlenen ve Yükseköğretim Kurulunca onaylanan performansa dayalı kriterler çerçevesinde hekim öğretim üyesi takımlarına atanabilmektedir.
YÖK tarafından bu düzenlemenin yapılmasındaki temel maksat, akademik meslek sürecinin en kıymetli basamağı olmasına rağmen mevcut durumda araştırma vazifelilerinin değerli kısmı mesleklerinin tümünü araştırma vazifelisi olduğu kurumda devam ettirmektedir. İçeriden türeme (inbreeding) anlamına gelen bu durum, hem kişinin, hem de kurumun performansını olumsuz etkilemektedir. Bu düzenleme ile performans odaklı bir yaklaşıma geçilmesi hedeflenmiştir.
Ama, üniversiteler tarafından verilen ilanlardan görüyoruz ki ne bu yasal düzenlemeler ne de farklı ikazlar hiç anlaşılmamış ve dikkate alınmamıştır. Hala, yükseköğretimde rekabet oluşturan bir ortam yaratmak yerine, bireye özel koşullu ilanlarla takımlara atamalar yapılmaktadır.
Dolayısıyla, bu sistem aksine dönmedikçe ve kadrolara üreten genç bilim insanları atanmadığı sürece üniversitelerimizin dünya sıralamalarında gerilemesi hatta hiç yer bulamaması kaçınılmazdır!
Yavuz Selim KAPLAN
Yorum Yok