Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili genel Seçimlerine 20 gün üzere kısa bir müddet kala seçim öncesi birçok mevzuda emsal telaffuzlar içine giren siyasi partiler, ailelere ağırlaştı. Yatırımlar, teşvik ve istihdam siyasetlerinde kamuoyunun önüne Çeşitli modeller ortaya koyan ittifakların, ailelerin ekonomik garanti altına alınmasına yönelik taahhütleri de birbirine benziyor. Şayet siyasetçiler seçim sonrası taahhütlerini değiştirmezse, seçimi iki favori adaydan hangisi kazanırsa kazansın, aileler için tertipli gelir garanti altına alınmış görünüyor. millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu, 2011 yılından bu yana Aile Dayanakları Sigortasını gündeme getirirken her aileye minimum fiyat gelir garantisi vadediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise 2022 yılı ikinci yarısından itibaren yürürlükteki Aile Toplumsal Takviye Programını, Gelir Tamamlayıcı Aile Dayanak Sistemi olarak revize edeceğini duyurdu.
2011’den bu yana Kılıçdaroğlu’nun taahhüdü
Millet İttifakı’nın adayı CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 2011 yılında yapılan seçimlerden bu yana Çabucak her seçimde aile dayanakları sigortası kavramını gündeme taşıyor. Bu seçim öncesinde geçen Yıl Eylül ayında Aile Dayanakları Sigortası (ADS) için Özel bir toplantı düzenleyerek uygulamayı düşündüğü programın ayrıntılarını açıkladı. CHP’nin önerdiği ADS ile kişinin doğumundan vefatına kadar Tüm ömrünün toplumsal teminat altına alınması, her aileye minimum gelir garantisi verilmesi öngörülüyor. Bunun için öncelikle Aile Takviyeleri Sigortası Kurumu kurulacak. Her ailenin durumu Özel olarak incelenecek, konuttaki engelli/yaşlı/öğrenci/çocuk sayısına nazaran ailenin geliri belirlenecek. Her aileye gelir durumuna ve yapısına nazaran değişen ölçülerde dayanak teminatı verilecek.
Destekten yararlanan ailelerin çocuklarına tahsil hayatı boyunca burs ve fiyatsız Yurt imkanı sağlanacak. Takviyeden, yalnız yaşayan bireyler de yararlanacak. Ayıca boşanan bayanların mesken kirası, eşya masrafı ve çocuk bakım muhtaçlıkları Aile Takviyeleri Sigortası’nın teminatı içinde olacak.
“Aile geliri taban fiyata tamamlanacak”
Kemal Kılıçdaroğlu, Bayramın ikinci günü toplumsal medya hesabından yayınladığı vidoda Aile Takviyeleri Sigortası ile taban fiyatın altında geliri olan ailelerin gelirlerinin minimum fiyata tamamlanacağını söyledi. Ailelere taban gelir teminatı verileceğini belirten Kılıçdaroğlu, paraların bayanların hesabına yatırılacağını bilirdi. Kılıçdaroğlu, faize hassasiyeti olanların ödemelerinin ise iştirak bankalarında açılacak altın hesabına yatırılacağını aktardı.
Aile Dayanakları Sigortası, millet İttifakının Ortak Siyasetler Mutabakat Metninde de toplumsal siyasetler başlığı altında yer aldı.
Cumhur İttifakı ne taahhüt ediyor?
Türkiye’de aile sigortası modeline benzeyen bir sistem Türkiye Aile Dayanak Programı kapsamında 2022 yılı Temmuz ayından bu yana uygulanıyor. Ailelere çocuk sayısına bağlı olarak 850-1250 lira ortasında ödeme yapılıyor. Bu kapsamda şu anne kadar 3,4 milyon haneye 26,1 milyar lira ödeme yapıldı.
Detaylarını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz hafta duyurduğu Beyaz Parti seçim beyannamesinde ise aile sigortasına misal bir kavram olarak Gelir Tamamlayıcı Aile Dayanak Sistemi taahhüt ediliyor. Beyaz Parti beyannamesinde taahhüt edilen modele ait şu tabirler yer alıyor: “Aile Toplumsal Takviye Programı (ASDEP) ile ahengini da gözeterek, hanelerin belli bir gelir seviyesini garanti altına Meydan Gelir Tamamlayıcı Aile Takviye Sistemini hayata geçirerek Aile Bazlı Vatandaşlık Maaşı uygulamasını başlatacağız. Bu sayede, hakkaniyete Müsait halde, gelirden en az Pay Meydan nüfusun gelirdeki hissesini yükselterek gelir dağılımını düzgünleştirmeye devam edeceğiz.”
“Türkiye Aile Takviye Programımıza ‘Koruyucu Önleyici Toplumsal Yardım Kalkanı’ bileşenini ekleyerek yoksulluk hududuna yakın olan ve dayanak sağlanmadığı takdirde yoksulluğa düşecek ailelerimize nakdi takviye sağlayarak yoksulluğa düşmelerini önleyeceğiz.”
“Oyun değiştirici nitelikte bir istikbal önerisi”
Siyasi partilerin aile sigortası olarak tanımladıkları bir çeşit gelir garantisinden farklı olarak bu kategoride bir de Vatandaşlık Temel Geliri (VTG) kavramı var. Bu alanda Kıymetli çalışmaları bulunan Vatandaşlık Temel Geliri Araştırma Geliştirme Kültür ve Yayma Derneği Lideri Dr. Ali Mesut Köylüoğlu, sistemi EKONOMİ’ye kıymetlendirdi. VTG’nin temel prestijiyle gücün yine dağılımı olduğunu belirten Köylüoğlu, bunu kısaca “Tüm vatandaşlarımıza, her bir bireye, rastgele bir sınırlama, Fark yahut Kural olmaksızın, Temel gereksinimlerini karşılayabileceği ölçüdeki nakdî büyüklüğün, bir anayasal hak olarak, ömür uzunluğu, şartsız, ayrıca gelirlerinden Müstakil ve sistemli bir formda devletimiz tarafından ödenmesidir” biçiminde özetledi. Köylüoğlu, VTG’nin; bayan, erkek; genç, yaşlı; çalışan, çalışmayan; toplumsal garantisi olan, olmayan; daha evvelden bir toplumsal Emniyet kurumuna katkı vermiş, vermemiş ayırt etmeksizin; kısaca cemiyet içinde rastgele bir alt Öbek tanımlamadan ve rastgele bir halde bir Sınıf ayrımına vesile olmayacak biçimde bütün vatandaşları kapsadığını söyledi. Bunun, vatandaşların hak sahipliği noktasında üçüncü tarafların Laf sahibi olmadığı bir sistem olduğunu belirten Ali Köylüoğlu, siyasi tercihler iç rastgele bir baskı olmadan tercih yapılmasını sağladığını ve aslında oyun değiştirici nitelikte bir istikbal önerisi olduğunu belirtti.
52 Yıl Evvel verilen taahhüt
Aile Sigortası kavramı aslında Türkiye için Fazla yeni değil. Türkiye 1971 yılında Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün (ILO) “Sosyal Güvenliğin Taban Normları Sözleşmesi”ni imzalayarak mukavelede Anlatım edilen 9 Temel sigortayı uygulayacağı taahhüdünde bulundu. Lakin ortadan geçen 52 yılda “Aile Sigortası” uygulaması hayata geçirilmedi.
“İYİ Ömür Modeli”
Millet İttifakı ortaklarından YETERLİ Parti’nin ‘İYİ Ömür Gelir Modeli’ başlıklı bir projesi bulunuyor. Model, 18-26 ıslak ortasındaki 10 milyon gence ve 4 milyon aileye düzeli olarak para yardım yapılmasını öngörüyor. Proje ile yoksulluk oranının yüzde 46 azaltılması, şahıs başı gelirin ise yüzde 6 artırılması taahhüt ediliyor.
Hüseyin Gökçe – ekonomim.com
Yorum Yok