Anayasa Mahkemesi (AYM) Lideri Zühtü Arslan, demokratik Cumhuriyetin geleceğinin kuvvetler ayrılığı unsuru kapsamında yargı bağımsızlığına bağlı olduğunu bildirdi.
AYM Ulu Divan Solonu’nda düzenlenen Anayasa Mahkemesinin 61. kurum Yıl Dönümü Merasimi’ne, Arslan’ın yanı Dizi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP genel Lideri ve Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Yüksek Mahkemenin üyeleri ve çalışanı ile hukukçular katıldı.
Arslan, buradaki konuşmasında, bu Yıl Cumhuriyetin yüzüncü yılının kutlandığını, bu nedenle düzenlenen etkinlikler kapsamında “Yüzüncü Yılında Cumhuriyet ve Anayasa Yargısı” ismiyle de bir sempozyum düzenleneceğini Anlatım etti.
Anayasanın Vakit ve yer içinde oluşan, gelişen ve yaşayan bir kimliği olduğuna işaret eden Arslan, anayasal kimliklerin başta anayasayı yorumlama ve uygulamakla vazifeli anayasa mahkemeleri olmak üzere hukukî ve siyasal aktörlerin kararlarıyla şekillendiğini lisana getirdi.
“Türk anayasa kimliğinin en belirleyici niteliği hukuk devletidir.” tabirlerini kullanan Arslan, şöyle devam etti:
“Türkiye Cumhuriyeti, ulusal egemenliğe, kuvvetler ayrılığına, adalete ve insan haklarına dayanan demokratik, laik ve toplumsal bir hukuk devletidir. Esasen Anayasa’nın kalan kısmı bir manada bu cümlenin hatta hukuk devleti prensibinin açıklaması mahiyetindedir. Anayasa’nın 2’nci unsurunda Cumhuriyetin nitelikleri olarak belirtilen vasıfların tamamı tıpkı vakitte hukuk devletinin nitelikleridir. Anayasa Mahkemesi de hukuk devletini Anayasa’nın anne unsuru olarak yorumlamaktadır ve uygulamaktadır.”
Arslan, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin tıpkı vakitte toplumsal bir hukuk devleti olduğunu, Anayasa’nın 5’inci unsurunda de şahısların ve toplumun refah, huzur ve memnunluğunu sağlamanın devletin misyonları ortasında olduğunu kaydetti.
– “Bireysel müracaat hakkı dönüm noktasıdır”
Bireysel müracaat hakkının, Anayasa’da 2010’da yapılan değişiklikle getirildiğini anımsatan Arslan, bunun bir dönüm noktası olduğunu lisana getirdi. Ferdî müracaatın, Cumhuriyetin niteliklerinin hak eksenli bir yaklaşımla yorumlanmasına Fazla Değerli katkılar yaptığı değerlendirmesinde bulunan Arslan, bu katkının en bariz örneğinin laiklik unsurunun yorumunda olduğunu bildirdi.
Yüksek Mahkemenin sıklıkla “demokratik hukuk devleti” vurgusu yaptığını Anlatım eden Arslan, “Anayasa’nın başlangıç kısmında egemenliğin kayıtsız kuralsız millete ilişkin olduğu, egemenliğin kaynağının millet iradesi olduğu lakin egemenliği millet ismine kullanan şahıs ve kuruluşun hürriyetçi demokrasi ve bunun icaplarıyla belirlenmiş hukuk tertibinin dışına çıkamayacağı açıkça Anlatım edilmiştir.” diye konuştu.
Zühtü Arslan, “Bu, hiç elbet anayasal demokrasi tarifidir. Bildiğimiz üzere bu tarifin iki Temel ögesi vardır. Ülkeyi, devleti yönetenler seçimle Amel başına gelirler ve çoğunluğun idaresidir demokrasi. fakat ikinci bir olmazsa olmaz ögesi vardır; çoğunluğun yetkileri anayasayla ve hukukla sonlandırılmıştır. Bunun da gayesi Temel hak ve özgürlükleri garanti altına almaktır.” biçiminde konuştu.
Demokratik anayasaların özgürlükleri korumak hedefiyle, egemenliği kullanan güçlerin ayrılmasına ve sonlandırılmasına yönelik anayasal unsur ve kurallara yer verdiğini anlatan Arslan, “Anayasa Mahkemesi kararlarında vurgulandığı üzere Anayasa’da yer verilen kuvvetler ayrılığı prensibinin gayesi yetki aşımlarının ortaya çıkmasını ve Temel hakların ihlal edilmesini engellemektir.” tabirlerini kullandı.
– “Kuvvetler ayrılığı yargı bağımsızlığına bağlı”
AYM Lideri Arslan, Cumhuriyetin insan haklarına dayalı adil, demokratik bir hukuk devleti olarak devam etmesinin ülkede yaşayan herkesin ortak maksadı olduğunu, bu gayenin tam olarak gerçekleşmesinin iki Temel kaideye bağlı olduğunu lisana getirdi.
Toplumsal seviyede “bizim üzere olmayanlarla” sağlıklı bir münasebet kurmak durumunda olunduğunu Anlatım eden Arslan, “Demokratik Cumhuriyetin geleceği hukukî ve siyasal düzlemde kuvvetler ayrılığı prensibinin ve bu kapsamda Özellikle yargı bağımsızlığının tam manasıyla hayata geçirilmesine bağlıdır. Belirtmek gerekir ki hangi hükümet sistemi benimsenmiş olursa olsun demokratik anayasalarda yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını koruyacak, teminat altına alacak Özel düzenlemeler yer almaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Anayasa’nın 138’inci unsurunda yargı bağımsızlığının düzenlendiğini belirten Arslan, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve yargıçlara tavsiye ve telkinde bulunmak da iç hiçbir surette müdahale edilemeyeceğinin karar altına alındığını vurguladı.
Anayasa Mahkemesine nazaran de yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığının hakimin çekinmeden ve telaş duymadan özgürce karar verebilmesini gerektiğini söyleyen Arslan, “Bu da yargıçlar için coğrafik teminat üzere birtakım anayasal ve yasal teminatların yanında, sağlam bir Benlik ve kirlenmemiş bir yargısal vicdanla mümkündür.” tabirlerini kullandı.
Zühtü Arslan, anayasal kimliğin birçok ögesinin birinci anayasa olan Kanun-i Esasi’de de teminat altına alındığını lisana getirdi.
– “AYM, Anayasa ile çizilen yetki haritasının dışına çıkmamaya azami İtina göstermektedir”
“Anayasal kimliğimizi oluşturan bütün bu unsur ve bedellerin en Aka garantilerinden biri Müstakil ve tarafsız yargıdır. Bu nedenle demokratik hukuk devleti olarak Cumhuriyet bizden yargı alanında da öteki Tüm alanlarda da olduğu üzere Mustafa Kemal Atatürk’ün sözüyle fikri hür, vicdanı hür, irfanı özgür yargı mensupları ister.” diyen Arslan, Cumhuriyetin hukuk alanındaki kazanımlarını ve insan haklarına dayanan devlet olma niteliğini korumak için egemenliği kullanan kurumların işbirliği içinde olmasının bir gerekliliğinin ötesinde mecburilik olduğuna değindi.
“Medeni bir Amel kısmı ve işbirliği içinde çalışma” vurgusu yapan Arslan, kurumsal Amel birliğinin özellikler ferdi müracaatın tesirli bir hak arama yolu olarak varlığını devam ettirmesinde Kıymetli olduğuna işaret eden Arslan, şöyle devam etti:
“İşbirliği yoluyla ferdî müracaatın objektif tesiri hayata geçirilmediği takdirde, artan müracaat sayısını azaltmak ve ihlalleri önlemek Mümkün olmayacaktır. Her vesileyle belirttiğimiz üzere ferdî başvuruyu başarılı halde uygulamanın en tesirli yolu ihlallerin kaynağını kurutmaktır. Bunun için Anayasa Mahkemesince ihlale neden olduğu tespit edilen kanun kararlarının idari yahut yargısal kararların Vakit kaybedilmeksizin ortadan kaldırılması, böylelikle yeni ihlallerin önlenmesi gerekmektedir. Bu noktada Anlatım etmek gerekir ki Anayasa Mahkemesi hem norm kontrolünde hem de ferdî müracaatta kendisine verilen vazifeleri yerine getirirken Anayasa ile çizilen yetki haritasının dışına çıkmamaya azami İtina göstermektedir. Bu manada Mahkememiz ne yargısal aktivizme tevessül etmekte ne de anayasal ve yasal yetkilerini kullanmaktan imtina ederek kendini sınırlamaktadır.”
– “AYM’ye yapılan ağır akınlar toplumun yargıya inancını sarsmaktadır”
AYM Lideri Arslan, bütün yargı kararları üzere Anayasa Mahkemesi kararlarının da eleştirilebilir olduğunu, tenkidin olmadığı yerde yargısal içtihadın gelişmesinin Mümkün olmadığını söyledi.
Eleştirilerden faydalandıklarını, tenkidin ötesine geçmenin ve bireyleri gaye almanın fayda sağlamayacağını Anlatım eden Arslan, konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
“Özellikle ferdî müracaatta verilen kararları içtihat bütünlüğünden soyutlamak suretiyle bunlarla ilgili olarak yüzeysel formda yapılan genellemelerden fayda sağlanmayacağını bilmek gerekir. Tıpkı halde birden fazla Kez hakikat düzgün okumadan, en hisli ve teknik mevzulara dair kararları bile 140 karakterle yorumlamaya çalışanların Temel hakların korunmasına yönelik içtihadın gelişimine rastgele bir katkısı olamamaktadır. Ayrıyeten kararlarımızı eleştirmek yerine kararlara imza atanları gaye alan, insaf ve izanla bağdaşmayan, nihayet analizde şahsî ve kurumsal prestiji zedelemeye yönelik ithamların da hiçbir yararı olmamaktadır. Tersine Anayasa Mahkemesine yapılan ağır taarruzlar toplumun yargıya itimadını sarsarak en Çok demokratik hukuk devletine ve onu korumakla vazifeli olan başta yargı olmak üzere bütün kurumlarımıza ziyan vermektedir.”
Yorum Yok