Türkiye’de döviz kurlarında nihayet günlerde hızlanan üst taraflı hareketler yaşanıyor. Dolar/TL 19.38, Euro/TL 21.42 düzeylerini gördü. Dövize olan hem ferdi hem de kurumsal talep artarken bankacılık dalı bir yandan bu taleplere yetişmeye bir yandan da 28 Nisan’a kadar yüzde 5 yabancı Nakit mevduatından TL’ye dönüşüm oranı amacını yakalama kaygısında. Bankacılık bölümü kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran kimi bankalarda efektif döviz alım kampanyaları başladı. Çalışanlarını motive ederek yastık altı ve kasalardaki dövizi kazanmaya çalışan bankacılık bölümü daha Evvel Merkez Bankası’nın yasakladığı lakin sonrasında gevşettiği kur muhafazalı mevduat (KKM) faizi artı prim uygulamasına da Geri döndü.
Kaynakların verdiği bilgiye nazaran bu sayede kazanılan dövizden dönüşlü KKM hesaplarında yıllık nema oranı dolar cinsinden yüzde 30-35’lere çıkıyor. Öte yandan dolardaki yükseliş ile bankaların yüklenmesiyle KKM hesaplarında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun bilgilerine nazaran 7 Nisan haftasında 75.8 milyar liralık artışla 1.78 trilyon lira ile yeni rekor Tertip görüldü. KKM’nin yanı Dizi döviz mevduatları da 3.1 miyar dolar artış gösterdi.
Öte yandan Merkez Bankası dün bankalar ile direkt TL uzlaşmalı vadeli döviz satım imkanı getirdi. Yetkili bankalar TCMB ile telefon aracılığıyla irtibat kurarak anlık forward kur fiyatı alabilecek. Hususa yakın kaynaklar bankaların bunu bir müddettir talep ettiğini ve uygulamanın gerçek dala hedge kolaylığı sağlayacağını, artan kurumsal spot döviz talebini ise azaltabileceğini kaydetti.
Bankalar 19.85 liranın altında dolar satamıyor
Ancak durum bu kadar Yalın değil. Hem yastık altı, hem de kasalardaki dövizi kazandırmayı hedefliyor bankalar. alıcı dövizini getirirse de yüksek ölçülü dövize yönelik kur muhafazalı mevduatta epey âlâ yarar imkanı var. Bankacılık dalı kaynaklarından alınan bilgiye nazaran KKM’ye nema artı prim uygulaması Geri döndü. Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz aylarda Merkez Bankası bankaları uyarmış ve bu Cin dönüşüm hesaplarının TL mevduat oranı hesabında dikkate alınmayacağını belirtmişti. Lakin durum değişmiş görünüyor. Bankacılık kesimi kaynakları Merkez Bankası’nın bu alanı gevşettiğini ve dövizden dönüşü artırmak ve döviz talebini azaltmak için prim uygulamasına müsaade verdiğini lisana getirdi.
Dolar faizi yıllık yüzde 30-35’e çıkıyor
Bir öteki bankacılık bölümü kaynağı ise yüzde 5 TL dönüşüm gayesini tutturabilmek için inanılmaz bir baskı olduğunu Anlatım etti. Banka üst idarelerinden bu baskının geldiğini ve bütün mesailerini buna harcadıklarını vurguladı.
Hem KKM hem döviz mevduatları arttı
KKM’de hem nema üst limitlerinin artması hem de döviz kurlarındaki üst taraflı devinim ile bankaların prim uygulamasını Geri getirmesi sayılarda da kendini gösterdi. BDDK’nın haftalık bilgilerine nazaran 7 Nisan ile biten haftada 75.8 milyar liralık artış yaşandı KKM hesaplarında. Bu 1 Nisan 2022’deki 85.3 milyar liralık artışın akabinde KKM hesaplarında haftalık en yüksek artışın geçen hafta yaşandığını gösteriyor. Böylelikle KKM hesaplarının büyüklüğü de 1 trilyon 776 milyar 830 milyon lirayla yeni tepesine yükselmiş oldu.
Merkez Bankası dataları ise KKM hesapları artsa da hem bireylerin hem de kurumların döviz mevduatında da yükseliş yaşandığını ortaya koydu. Merkez Bankası haftalık datalarına nazaran 7 Nisan ile biten haftada parite tesirinden arındırılmış biçimde döviz mevduatları 3 milyar 152 milyon dolar artış gösterdi. Kişisel döviz mevduatları parite tesirinden arındırılmış olarak 567 milyon dolar yükselirken, kurumsal müşterilerin döviz mevduatı 2 milyar 585 milyar dolar arttı. Döviz kurlarında 19 üzeri hareketin hızlandığı geçen hafta kurumsal müşterilerin dolar cinsi döviz mevduatı 1.6 milyar dolar, Euro cinsi döviz mevduatının dolar karşılığı parite tesirinden arındırılmış olarak 853 milyon dolar yükseldi. Gerçek şahısların döviz mevduatında ise 647 milyon dolarlık dolar cinsi döviz mevduatındaki artış dikkat çekti. Böylelikle Yekün parite tesirinden arındırılmamış olarak 187.6 milyar dolara çıktı.
Bankalar ile direkt TL uzlaşmalı vadeli döviz satım imkanı
Merkez Bankası (TCMB), Türk Lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım süreçlerinin, süreç yapmak isteyen bankalarla direkt gerçekleştirilebilmesine karar verdi. Daha Evvel Türk Lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalesi düzenleyen Merkez Bankası bu Sefer Türk Lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım süreçlerinin, süreç yapmak isteyen bankalarla direkt gerçekleştirilebilmesine İmkan sağladı.
Dün bankalara gönderilen yazıya nazaran süreçler, döviz piyasalarında süreç yapmaya yetkili bankalarla gerçekleştirilecek. Yetkili bankalar, Merkez Bankası ile telefon aracılığıyla bağlantı kurarak anlık forward kur fi yatı alabilecek. Bankalar, süreç taleplerini döviz piyasalarında süreç yapma yetkisi bulunan şahıslarca ve telefon aracılığı ile Döviz Piyasaları Müdürlüğü’ne iletecek. Süreç ölçüsü 500 bin ABD Doları/Euro katları olacak formda, en az 1 milyon ABD Doları/ Euro olacak. Vade sonunda ise netleşme Türk Lirası olarak yapılacak. Netleştirme süreci kurun seyrine nazaran ya bankadan ayrım Tahsil edilecek ya da bankalara Merkez Bankası ödeme yapacak. Ayrıyeten bankalar, vade mühletince Merkez Bankası nezdinde sürece mevzu döviz fiyatının yüzde 2,5’i oranında teminat bulunduracak.
Memleketler arası net rezervlerin yarısı 14 haftada kaybedildi
Merkez Bankası haftalık bilgileri döviz kurlarının üst istikametli hareketini hızlandırdığı geçen hafta Merkez Bankası memleketler arası net rezervlerinin 4 milyar 669,7 milyon dolar azaldı ve 13 milyar 770 milyon dolara geriledi. Böylelikle geçen yılsonundan bu yana net memleketler arası rezervlerdeki kayıp 13 milyar 774 milyon dolar oldu. 30 Aralık 2022 haftası itibariyle Türkiye’nin net memleketler arası rezervleri 27 milyar 544 milyon dolar düzeyindeydi. 14 haftada net memleketler arası rezervlerin yarısı kaybedilmiş oldu. Milletlerarası net rezervlerde 1 haftada yaşanan 4.7 milyar dolarlık kayıp 29 Ağustos 2022’deki 6.3 milyar dolarlık düşüşün akabinde yaşanan haftalık en Aka azalışa işaret ediyor. Net rezervler geçen Yıl temmuzun ikinci haftasında 6.1 milyar dolara kadar gerilemişti.Merkez Bankası Yekün rezervleri ise 7 Nisan haftasında bir evvelki haftaya nazaran 1 milyar 320 milyon dolar azalarak 121 milyar 103 milyon dolara geriledi. Datalara nazaran, 7 Nisan prestijiyle Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 1 milyar 756 milyon dolar azalışla 68 milyar 491 milyon dolara indi. Brüt döviz rezervleri, 31 Mart’ta 70 milyar 247 milyon dolar düzeyinde bulunuyordu. Laf konusu periyotta altın rezervleri ise 436 milyon dolar artarak 52 milyar 176 milyon dolardan 52 milyar 612 milyon dolara çıktı. Böylelikle Merkez Bankası’nın Yekün rezervleri, 7 Nisan haftasında bir evvelki haftaya kıyasla 1 milyar 320 milyon dolar azalışla 122 milyar 423 milyon dolardan 121 milyar 103 milyon dolara indi.
Yabancı nette 74.7 milyon dolarlık Üleş sattı
Öte yandan Merkez Bankası haftalık taşınır Kıymet istatistiklerine nazaran yabancı yatırımcılar, geçen hafta net 74.7 milyon dolarlık Üleş senedi satarken, 13.3 milyon dolarlık devlet İç borçlanma senetleri ve 8.4 milyon dolarlık şirket borçlanma senetleri aldı. Yurtdışında yerleşik bireylerin 31 Mart prestijiyle 24 milyar 408,2 milyon dolar olan Üleş senedi stoku, 7 Nisan’da 24 milyar 763,6 milyon dolara çıktı. Birebir periyotta Yurt dışında yerleşik şahısların DİBS stoku 1 milyar 243 milyon dolardan 1 milyar 225 milyon dolara inerken, ŞBS stokları 67,2 milyon dolardan 75,2 milyon dolara yükseldi.
Tüketici kredileri 1.3 trilyon liraya çıktı
Bu ortada Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık bültene nazaran, dalın kredi hacmi 7 Nisan prestijiyle 101 milyar 992 milyon lira artarak 8 trilyon 618 milyar 443 milyon liraya çıktı. Bankacılık dalındaki Yekün mevduat (bankalararası dahil), geçen hafta 153 milyar 724 milyon lira arttı. Laf konusu haftada yüzde 1,54 artan bankacılık dalı Yekün mevduatı, 10 trilyon 112 milyar 487 milyon lira oldu. Datalara nazaran, tüketici kredileri meblağı, 7 Nisan prestijiyle 7 milyar 867 milyon lira artışla 1 trilyon 280 milyar 80 milyon liraya yükseldi.
Şebnem TURHAN / Ekonomim
Yorum Yok